Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) tarafından yayınlanan “Küresel Enerji Dönüşüm Görünümü 2023” raporunda küresel ısınmanın 1,5 dereceyle sınırlandığı 2050 yılı senaryolarına yer verildi.
Rapora göre, yenilenebilir enerjinin küresel enerji arzındaki payının, 1,5 derece hedefine göre 2050’de yüzde 77’ye yükselmesi bekleniyor. Toplam birincil enerji arzı, artan enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji büyümesi nedeniyle istikrarlı kalacak. Yenilenebilir enerji kullanımının tüm alanlarda artması beklenirken, taşımacılık ve binalar gibi sektörlerde yüksek bir elektrifikasyon oranı, 2050’ye kadar yenilenebilir elektrik kapasitesinde 12 kat artış gerektirecek. Küresel olarak, 1,5 derecelik senaryoda 2023’ten 2050’ye kadar yıllık ortalama 1.066 GW ilave yenilenebilir enerji kapasitesi artışına ihtiyaç duyulacak.
Yenilenebilir enerji dağıtımı, enerji verimliliğindeki iyileştirmeler ve son kullanım sektörlerinin elektrifikasyonu değişime katkıda bulunacak. Ayrıca, modern biyokütle ve hidrojen, sırasıyla 2050’de toplam nihai enerji tüketiminin yüzde 16’sını ve yüzde 14’ünü karşılayan daha önemli roller oynayacak.
2050’ye kadar, 1,5 derece senaryosunda hidrojen üretiminin yüzde 94’ü yenilenebilir kaynaklara dayanacak ve nihai enerji tüketiminin karbonsuzlaştırılması ve enerji sisteminin esnekliğinde önemli bir rol oynayacak. Ayrıca toplam nihai enerji tüketimi, 2020 ile 2050 arasında yüzde 6 azalacak. Bunun nedenleri arasında verimlilik iyileştirmeleri, yenilenebilir enerji dağıtımı, davranış ve tüketim modellerindeki değişiklikler rol oynayacak.
Enerji dönüşüm hedeflerinden sapıldı
IRENA raporunda Covid-19 pandemisi ve Rusya-Ukrayna savaşının küresel enerji dönüşümüne zorluklar çıkardığına dikkat çekilerek, şu görüşlere yer verildi: “Temiz enerji dönüşüm yolundan sapıldı. Covid-19 pandemisi ve Ukrayna krizinin yankıları, zorlukları daha da karmaşık hale getirdi. Küresel sıcaklık değişikliğinde her küçük birim, doğal sistemler, insan toplumları ve ekonomiler için önemli ve geniş kapsamlı sonuçlara neden olabilir.
Küresel ısınmayı 1.5°C ile sınırlamak için 2022 seviyelerine göre yaklaşık 37 gigaton karbondioksit (CO2) emisyonunun azaltılması ve enerji sektöründe 2050’ye kadar net sıfır emisyonun elde edilmesi gerekiyor. Bazı ilerlemeler kaydedilmiş olmasına rağmen, enerji geçiş teknolojilerinin mevcut kullanımı ile Paris Anlaşması’nın hedefi olan küresel sıcaklık artışını bu yüzyılın sonunda endüstri öncesi seviyelerin 1.5°C içinde sınırlamak için gereken düzeyler arasında önemli bir fark var. Bu durum toplumların enerji tüketimini ve üretimini bütünsel olarak dönüştürmesini gerektiriyor.
Fosil yatırımları yenilenebilir enerji yatırımlarının 2 katı oldu
Politikalar ve yatırımlar tutarlı bir şekilde doğru yönde ilerlemiyor. 2022 yılında rekor düzeyde yenilenebilir enerji kapasitesi eklemeleri gerçekleşirken, birçok ülke tüketiciler ve işletmeler için yüksek enerji fiyatlarının etkisini hafifletmeye yönelik olarak tarihteki en yüksek seviyede fosil yakıt teşvikleri sağladı. Tüm enerji geçiş teknolojilerine yönelik küresel yatırımlar, 2022 yılında 1.3 trilyon dolarla rekor seviyeye ulaşmış olsa da, fosil yakıt sermaye yatırımları, yenilenebilir enerji yatırımlarının neredeyse iki katı oldu.”
