Ana Sayfa Öne Çıkanlar Almanya, Çin ve ABD: Enerji geçişi, gerçek kapasite ve sistem

Almanya, Çin ve ABD: Enerji geçişi, gerçek kapasite ve sistem

Yazar

Eki 29, 2025 @ 6:12 Değiştirilme tarihi: Eki 29, 2025 @ 18:22

Yenilenebilirlerin payı yükselirken baz yükün güvenilir karşılanması hala fosil, nükleer, depolama ve şebeke yatırımlarının birlikte ele alınmasını gerektiriyor.

Hızlı bakış

Almanya hala yaklaşık %26–27’ye kömürden, %10–12’ye doğalgazdan elektrik üretiyor.
Çin 2024’te ~70 GW batarya temelli depolama kapasitesine ulaştı, entegrasyon rehaveti seçilemiyor.
ABD’de rüzgar ve güneşin elektrik üretimindeki payı ~%24 düzeyinde.
Türkiye’de yenilenebilir üretim payı ~%45–47, yeni yenilenebilirler üretimde ~%31, kömür payı ~%35–37.
Enerji dönüşümünde erişilebilirlik, güvenilirlik ve düşük karbon aynı anda sağlanmadan dönüşüm büyük ölçüde sürdürülemez.

Almanya: Kömür azalıyor, LNG ve gaz köprüsü sürüyor

2024 sonunda Almanya’nın elektrik üretiminde kömürün payı yaklaşık %26–27, doğalgazın payı %10–12 aralığında. Yenilenebilirler net kamu tedarikinde %60+ seviyesine çıktı. Ancak 2025 kışında talep etkisiyle fosil payında geçici yükselişler görüldü. Doğalgaz açığı ağırlıkla LNG ithalatıyla dengeleniyor. Planlanan yeni gaz santralleri hidrojen dönüşümüne hazır olsa da bu dönüşüm ölçekli ve fiili olarak gerçekleşmiş değil.

Almanya: Maliyet ve kapasite gerçekleri

Sanayi elektriği fiyatı 2021’e göre %40–60 daha yüksek seyrediyor. Enerji yoğun sektörler üzerinde baskı oluştu. Rüzgâr ve güneş kurulu gücü ~190 GW seviyesine ulaşmış olsa da üretim dalgalı. Batarya depolama stoğu ~19 GWh mertebesinde. 2030 için hedeflenen elektrolizör kapasitesi ~10 GW. Bu ölçekler tek başına baz yük güvenliğini sağlamaya bugün için yetmiyor. 2030’da kömürden büyük oranda çıkış ve elektrikte %80 yenilenebilir hedefi devam etse de beş yıl içinde depolama, hidrojen ve şebeke yatırımlarının çok daha yüksek hızda ölçeklenmesi gerekecek.

Çin: Hızlı ölçeklenme ama entegrasyon sınavı

Çin, batarya temelli yeni tip enerji depolamada 2024 sonunda ~70+ GW ve ~150+ GWh düzeyine ulaştı. 2025 içinde ~100 GW bandının aşıldığı bildiriliyor. Pompaj hidro kapasitesi ~58 GW seviyesinde ve 2030’a doğru belirgin artış hedefleniyor. Rüzgâr ve güneşte küresel lider ölçek, güçlü bir entegrasyon ve şebeke dayanıklılığı gerektiriyor. Kapasite rakamları tek başına sorunsuz baz yük anlamına gelmiyor.

ABD: Talep baskısı ve nükleer desteği

ABD’de 2024’te rüzgâr ve güneş toplam üretimde ~%24 paya ulaştı. 2025–2026 döneminde toplam elektrik tüketimi rekor seviyelere yöneliyor. Veri merkezleri, yapay zeka uygulamaları, elektrikli ulaşım ve ısı pompaları talebi yukarı taşıyor. Nükleer filonun rolü korunurken, yeni kapasite ve yaşam uzatma adımları baz yük güvenilirliğini destekliyor. Kısa vadede depolama ve iletim yatırımlarının üretim artışıyla eşleşmesi kritik önem taşıyor.

Türkiye ölçeği: Hedef–gerçekleşme makası

Türkiye’de 2025 itibarıyla elektrik üretiminde yenilenebilirlerin payı %45–47 bandında. Hidroelektrik hariç yeni yenilenebilirler (güneş, rüzgâr, jeotermal, biyokütle) üretimde yaklaşık %31 paya sahip. Kömürün üretimdeki payı %35–37 aralığında. Kurulu güçte yenilenebilir ağırlık güçlü görünürken, fiili üretimin saatlik ve mevsimsel dengesi için depolama, esneklik ve iletim yatırımlarının hızla ölçeklenmesi gerekiyor. Nükleer devreye giriş ve depolama büyümesi olmadan tek başına yeni yenilenebilirlerin baz yükü ikame etmesi gerçekçi değil.

Firecarrier bakışı: Politika beyanı değil, sistem mimarisi

Enerji dönüşümü yalnızca yenilenebilir payını artırma yarışı değil. Erişilebilirlik + güvenilirlik + düşük karbon üçlüsünü aynı anda sağlayan bir mimari gerekiyor. Bu, nükleer, hidro ve jeotermal gibi kesintisiz kaynakların ayrı ayrı ele alınmasını gerektirir. Güneş ve rüzgâr gibi kesintili kaynakların üretim profili bu yapıya entegre edilmelidir. Batarya ve pompaj hidro gibi depolama çözümleri bu kaynaklar arasında denge unsuru olarak yer almalıdır. Ayrıca güçlü bir iletim ve dağıtım altyapısı bu sistemin tüm bileşenlerini birbirine bağlayacak şekilde tasarlanmalıdır. Aksi halde yüksek kapasite rakamları gerçek zamanlı sistem dengesinde kırılgan kalır.

Gerçek yenilenebilir ve hedef ile sonuç farkı

IEA ve McKinsey gibi kurumlar 2050 ufkunda yenilenebilir artışını teyit ederken tamamlayıcı kapasite ve zamanlamanın altını çizer. Depolama olgunlaşmadan, hidrojen ölçeklenmeden ve şebeke modernizasyonu yetişmeden tek başına yeni kurulan megawatt’lar enerji güvenliği sağlar diyemeyiz. Çin hızlıdır ama entegrasyon sınavındadır. ABD talep baskısını nükleer ve şebekeyle dengelemeye çalışır. Almanya ise LNG ve gaz köprüsüyle geçişi yönetmeye çalışır. Türkiye’nin dersi nettir: yeni kapasiteler kadar esneklik, depolama ve şebeke gelişimi şarttır.

Yatırım mesajı: Baz yük ve esneklik birlikte büyümeli

Yapay zeka ve veri merkezleriyle elektrik talebi kalıcı biçimde artıyor. Bu artışa yanıt yalnızca yeni üretim santrali değildir. Yük yönetimi, depolama, reaktif güç ve frekans hizmetleri, enterkonneksiyonlar ve uzun vadeli alım sözleşmeleri birlikte kurgulanmalıdır. Nükleer, hidro ve jeotermal gibi kesintisiz kaynaklar rüzgâr ve güneşin ölçeklenmesini güvenli kılar. Politika beyanından sonuç üretmek bu mimariyi adım adım finanse edip hayata geçirmekten geçer.

Yorumunuz nedir? Enerji dönüşümünün bu hızla güvenli, adil ve sürdürülebilir biçimde gerçekleşebileceğini düşünüyor musunuz? Yorumlarınızla katkı sağlayın – tartışmayı birlikte şekillendirelim.