İklim değişikliği tartışmaları her arttığında mutlaka karbon ayak izi sözünü de duymuşsunuzdur. Bu basitçe her aktivitemiz sonucunda atmosfere yaydığımız sera gazından oluşur. Otomobil kullanımı, yemek yapmak ve evi ısıtmak gibi etkinlikler buna örnek verilebilir. Hatta bir elma yemenin bile karbon ayak izi vardır. Her bir birey için günümüzde karbon ayak izin hesaplamak mümkündür.
Norveç merkezli kar amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşu Solar Edition‘da yer alan araştırmaya göre, akaryakıt, havacılık, enerji santrali, ormancılık, mısır ekimi hatta balıkçılık ve hayvancılık sektörlerin hepsinin bir karbon ayak izi vardır. Başka bir deyişle miktarları farklı olmakla birlikte her birinin atmosfere yaydığı belli bir sera gazı salımı söz konusudur.
ABD’de 2020 yılında farklı sektörlerdeki karbon ayak izinin oranlarına bakıldığında ulaştırma, enerji üretimi ve sanayi sektörlerinin her birinin az ya da çok karbon ayak izi olduğu görülüyor.
Sektörlerine göre karbon ayak izi
ABD’de 2020 yılında havaya salınan toplam karbon emisyonu miktarı 5,981 milyon tona ulaşmıştır. Emisyonun yüzde 27’si ulaştırma sektöründen, yüzde 25’i enerji sektöründen, yüzde 24’ü sanayiden, yüzde 13’ü ticarethane ve hanelerden, yüzde 11’i ise tarım sektöründen kaynaklandı.
Araştırmada enerji sektörünün karbon ayak izine yüksek etkisine dikkat çekildi. Enerji bu açıdan tüm diğer aktivitelerden çok daha fazla emisyona neden olmaktadır. Resimde belirtilen sektörlerin hemen hepsi enerjiye ihtiyaç duyar ve yaktıkları ya da kullandıkları enerji, karbon emisyonun kaynağı durumundadır. En iyi iki örnek olarak araç kullanımı ve bina ısıtma sistemlerini gösterebiliriz.
Bu açıdan eğer enerjiyi bir temel sektör olarak kabul edersek, ulaştırma, binalar ve sanayiyi alt sektörler olarak görebiliriz. Dolayısıyla sera gazı emisyonlarının veya karbon ayak izinin yaklaşık yüzde 75’inin nedeni enerji tüketimidir.
Daha az enerji tüketimi enerji verimliliği demektir
Daha iyi anlaşılması için enerji kaynaklı karbon ayak izini kWh ya da MWh miktarıyla şöyle anlatalım; 10 yaşındaki bir araç 5 km yol gittiğinde enerji ayak izi 1 kWh’dir. 10 km gittiğinde ayak izi 2 kWh olur.
Dizel bir araç 10 km gitmek için 1 litre yakıta ihtiyaç duyar ve 1 litre motorindeki enerji 10 kWh’dir. Elektrikli araçlar dizel araçlara göre yüzde 80 daha az enerji kullanır ve bu sayede yüzde 80 daha az emisyona neden olurlar.
Daha az enerji tüketimi basitçe ifade edilirse yüksek enerji verimliliği anlamına gelir. Enerji verimliliği ile aynı anda iki hedefe ulaşırsınız:
- Daha az enerji tüketimi para tasarrufu anlamına gelir (karlılık)
- Daha az sera gazı emisyonu (sürdürülebilirlik)
|
