Uluslararası düşünce kuruluşu Global Energy Monitor tarafından bu yıl 9’uncusu yayımlanan “Yükseliş ve Çöküş 2023: Kömürlü Termik Santrallerin Küresel Takibi” raporuna göre, 2022 yılında 26 GW kömür santrali devre dışı kalırken, 2030 yılına kadar 25 GW kurulu kapasitenin daha devreden çıkarılması planlanıyor. Gelişmekte olan ülkelerde Çin hariç kömür yakıtlı santral kapasitesi 23 GW düştü. Buna karşın Çin’in planladığı kapasite 126 GW artış gösterdi.
Küresel iklim hedeflerine ulaşılması için 2030 yılına kadar dünyanın tüm zengin ülkelerindeki kömür santrallerinin kapatılması 2040 yılına kadar ise tüm dünyada devre dışına alınması gerekiyor. Buna rağmen mevcut kömür santralleri olması gerektiği hızda devreden çıkarılmıyor.
2040 yılına kadar tüm kömür santrallerinin kapatılması için yılda ortalama 117 GW kapasitenin devreden çıkarılması gerekiyor. OECD ülkelerinde 2030’a kadar her yıl 60 GW, OECD dışı ülkelerde ise 2040 yılına kadar her yıl 91 GW kapasitenin devre dışı kalması gerektiği hesaplanıyor.
Raporda öne çıkan kritik bulgular;
- Faaliyet halindeki kömür santrali kapasitesi 2022 yılında yüzde 1 büyüyerek 19,5 GW arttı. Büyümenin yarıdan fazlası Çin’den gelirken dünyanın geri kalanında gerileme devam etti.
- Geliştirme ve ön fizibilite aşamasındaki kömür kapasitesi 2019’dan beri aynı seviyede kaldı. 2021’de 479 GW ile yaşanan rekor düşüşün ardından 2022’de Çin’deki artışın etkisiyle bu rakam 537 GW seviyesine yükseldi.
- AB, 2021’de 14,6 GW ile rekor bir kömür kapasitesini devre dışı bıraktı. 2022 yılında ise Rusya ile yaşanan kriz bu gelişmeyi yavaşlattı ve sadece 2,2 GW kömür santrali kapatıldı.
- ABD ulusal enerji ve iklim hedeflerini karşılamak amacıyla 2022’de 13,5 GW kömür santralini devreden çıkardı.
- Hindistan gelecekteki kömür kullanımıyla ilgili karışık sinyaller veriyor. Ülkenin kömüre dayalı enerji kapasitesi 2022 yılında 2,6 GW artarak 28,5 GW oldu. Geliştirme aşamasında da 32 GW kömür kapasitesi bulunuyor.
