Afganistan’ın batarya üretiminin ana maddesi olan lityum ve diğer madenler açısından 1 trilyon dolar değerinde rezerve sahip olduğu tahmin ediliyor.
The Washington Post’ta yayımlanan habere göre, ABD’Savunma Bakanlığı, Afganistan’daki lityum kaynaklarının değerini yaklaşık 1 trilyon dolar olarak değerlendirirken, uzmanlar ise ülkeyi “lityumun Suudi Arabistan’ı” olarak nitelendiriyor.
Elektrikli araçların, dünya çapında yayılmaya başlamasının ardından bu araçların pilleri için hayati öneme sahip lityum başta olmak üzere nikel, kobalt ve manganez gibi madenler son dönemlerin en önemli yer altı kaynakları olarak öne çıkıyor.
Uluslararası Enerji Ajansı (UEA), 2040 itibarıyla lityuma talebin 2020’ye göre 40 kat artabileceği öngörüsünde bulunurken, bu madenin yeryüzündeki miktar ve konumları da giderek ilgili çeken araştırma konuları arasında yer alıyor.
Çinli şirketler yatırım arayışında
Elektrikli araçlar, uzmanlar tarafından “yeşil enerjiye ” geçişte kritik bir dönüm noktası olarak görülüyor.
Taliban’ın Ağustos 2021’de Afganistan’ı ele geçirmesinin ardından 2022’de ise lityum fiyatları 8 kat artarken, bu durum Çinli şirketlerin bölgeye ve yeraltı zenginliklerine ilgisini artırdı.
Afgan iş insanları ve Çinli şirketlerle Afgan yetkililer arasında aracılık yapan kişiler ise Çin’in ilgisini “19. yüzyılın altın madeni bulma yarışına” benzetiyor.
Taliban yetkilileri, yıl başında Çinli bir iş insanını, Konar eyaletinden elde ettiği 1000 ton lityumu kaçak yollardan Pakistan üzerinden Çin’e kaçırırken yakaladı.
Taliban, lityum çıkarma ve işlemeyi durdurdu
Son aylarda, lityum arama ve çıkarma işlemlerini durduran Taliban, yabancı bir şirkete yasal maden arama izni vermek için görüşmeler yapmak isterken, Çinli şirketler bu konuda en istekliler arasında yer alıyor.
Uzmanlar, Afganistan’ı lityum zengini ülke olarak nitelendirirken, ülkenin özellikle de lityum zengini bölgeleri Konar ve Nurestan’ın coğrafi koşulları ve ulaşım imkanlarının yetersizliğinin madenin piyasaya sürülmesinin önünde güçlükler oluşturabileceğine işaret ediyor.
Çinli şirket 10 milyar dolarlık proje üzerinde çalışıyor
Taliban geçici hükümetinin Maden ve Petrol Bakan Vekili Şehabeddin Dilaver ise yaptığı açıklamada, bir gün önce Çinli bir şirketle Afganistan’da lityum işleme tesisi ve elektrikli araç pil fabrikası inşa edilmesi de dahil 10 milyar dolarlık bir proje üzerinde çalıştıklarını söyledi.
Dilaver, Taliban yetkililerinden teşekkül eden bir komisyonun madencilik iznine ilişkin planlamaları ve teklifleri değerlendirdiğine işaret ederek, batılı şirketlerin hatta ülkesine karşı yaptırımları kaldırması halinde ABD’li şirketlerin de madencilik için teklifte bulunabileceğini kaydetti.
Dilaver, “Petrole talep düşerken, lityum talebi ise sürekli artıyor. Sadece Nurestan bölgesinde 2,5 milyon ton lityum kaynağımız var ve Afganistan, dünyanın en zengin ülkelerinden biri olabilir” dedi.
Dünyanın en büyük lityum rezervine sahip ülkeler
Dünyada en büyük lityum rezervleri büyük ölçüde üç ülkede; Avustralya, Şili ve Çin’de bulunuyor. Bunlar, lityumun büyük bir kısmının üretildiği ve çıkarıldığı bölgeler.
Avustralya
Dünya lityum üretiminin büyük bir bölümünü sağlayan önemli bir lityum üreticisi ve ihracatçısı. Greenbushes, Avustralya’nın Batı Avustralya eyaletindeki en büyük lityum madeni olarak biliniyor.
Şili
Dünyanın en büyük ikinci lityum üreticisi ve özellikle Salar de Atacama’da (Atacama Çölü) büyük lityum tuz göletleri bulunuyor.
Çin
Hem lityum üretiminde hem de tüketiminde önemli bir oyuncu. Ayrıca dünyanın en büyük lityum iyon pil üreticisi.
Diğer lityum rezervlerine sahip ülkeler arasında Arjantin, Zimbabve ve Portekiz gibi ülkeler de yer alıyor, ancak bu ülkelerin rezervleri daha küçük çaplı.
Lityum, giderek artan bir şekilde yenilenebilir enerji depolama teknolojilerinin ve elektrikli araçların bataryalarının ana bileşeni olarak kullanılıyor. Bu nedenle, dünya lityum rezervleri ve lityum çıkarımı, elektrikli mobilite ve enerji depolama sistemlerinin gelişimi için önemli bir konu. Yenilenebilir enerji ve sürdürülebilir teknolojilerin popülerleşmesiyle lityum talebinin artması bekleniyor. Bu da lityum çıkarımına yönelik araştırmalar ve yatırımların artmasına neden olabilir.
