Tarım ve güneş enerjisi üretimi, “agrivoltaik” olarak bilinen bir yaklaşımla bir araya gelerek Avrupa’nın 2030 güneş enerjisi hedeflerini aşabilir mi? İşte bu sorunun cevabı ve daha fazlası.
Tarım ve güneş enerjisi üretimi, tarım ve fotovoltaik entegrasyon (agrivoltaik) olarak adlandırılan bir yaklaşımla bir araya gelerek Avrupa’nın 2030 güneş enerjisi hedeflerini aşabilir mi? Bu yenilikçi çok amaçlı uygulama, geleneksel yerden monte edilen fotovoltaik sistemlerden farklı. Tarım ve güneş enerjisi birleşimi uygulamalarında paneller, tarım faaliyetlerinin, yani mahsul yetiştirme, çim veya meyve yetiştirme gibi, toprak alanının başlıca kullanımı olmaya devam ederken, aynı zamanda tarım makineleri veya hayvanların girişine izin veriyor. Ayrıca, paneller mahsulleri aşırı sıcaklıktan ve ciddi hava koşullarına karşı koruma sağlayabiliyor. Sera yapılmış yarı şeffaf fotovoltaik panellerle de uygulama gerçekleştirilebiliyor.
Avrupa’nın güneş enerjisi hedeflerini aşabilir miyiz?
Avrupa’nın 2030 güneş enerjisi hedeflerine ulaşmanın ve aşmanın yolları aranmakta. 2022 yılının sonunda, AB’deki kurulu kapasite yaklaşık 211 GWDC olarak hesaplanıyordu. Ancak sadece %1’lik bir tarım alanının agrivoltaik sistemlerle kaplanması, yaklaşık 944 GWDC kurulu kapasiteye ulaşılmasını sağlayabilir. Bu, aynı yüzey alanında geleneksel yerden monte edilen fotovoltaik sistemlerle mümkün olan kapasitenin yarısı olmasına rağmen, AB’nin 2030’da öngördüğü 720 GWDC kapasitesinden daha büyük bir kapasite olacak ve tarımsal üretim alanlarından elde edilecek.
Sorunlar ve çözümler
Ancak, bu kapasiteyi elde etmede bazı engeller bulununuyor. Agrivoltaik sistemlerin kurulumu, toprak karakterizasyonunda değişikliklere yol açabileceğinden, tarım teşvikleri ve vergilendirmesi için uygunluğu etkiliyebiliyor. Diğer zorluklar arasında mahsul verimini etkilemeden elektrik üretimini en üst düzeye çıkarma, biyoçeşitliliği koruma ve doğa restorasyonu, karmaşık izin ve şebeke bağlantı prosedürleri, tarım alanlarının fiyat artışı bulunuyor.
Bu engelleri aşmak için AB Güneş Enerjisi Stratejisi, üye ülkelerin tarım politikalarını oluştururken agrivoltaik teşviklerini dahil etmelerini öneriyor. Ayrıca, tarımsal sektörde, sürdürülebilir enerjiye yatırım için devlet yardım kuralları kullanılabilir. Basit izin ve şebeke bağlantı prosedürleri, araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) programları ve pilot projeler desteklenebilir.
Avrupa’da tarım ve güneş enerjisi geleceği
Avrupa, tarımsal güneş paneli uygulamalarında küresel liderlerden biri durumunda ve İtalya, Fransa gibi ülkelerde hükümetler tarafından destekleniyor. Araştırmacılar, Avrupa’da tüm kullanılabilir arazide 51TW’lik tarımsal güneş paneli dağıtılabileceğini hesaplıyorlar. Bununla birlikte, Avrupa Komisyonu işleyen tarım arazisini koruyarak yeni güneş enerjisi dağıtım yollarını açma yeteneğine daha fazla ağırlık veriyor.
Tarım arazisinin hem gıda üretimi hem de güneş panelleri için kullanılması, her iki işletmeye de fayda sağlıyor Güneş panelinin altındaki gölge ve sığınak, bazı durumlarda verimi artırırken, diğerlerinde aşırı sıcaklıktan veya rüzgardan bitkileri koruyabiliyor ve ayrıca başka türlü çok zor gerçekleştirilebilecek tarımsal üretimler için yeni alanlar açabiliyor. Bitkiler, güneş modülleri altında ve etrafında soğutucu bir etki yaratabiliyor. Bitkilerden buharlaşan su buharının panelin sıcaklığını düşürdüğü için panelin optimum dönüşüm verimini korumaya yardımcı oluyor.
Yeşil tarım ve güneş enerjisi birleşiyor
Tarımsal güneş paneli kurulumları, ön maliyet açısından geleneksel PV projelerinden daha maliyetliler. Çünkü daha karmaşık EPC ve tesis tasarımı ve genellikle daha fazla malzeme gerektiriyorlar. Ancak, çoklu gelir akışlarına sahip olan çift kullanımlı arazi projeleri, uzun vadede araziyi daha karlı hale getirecektir.
Ek olarak, JRC, avrupa genelinde agriPV geliştirmenin ana engelinin ne olduğunu açıkladı. Raporda şu ifadeler yer almakta: “Agrivoltaik için net ve somut bir tanımın yanı sıra AB genelinde uyumlu Agrivoltaik politikalarını izleyecek bir Avrupa standardı belirlemek önemli.”
Ayrıca, izinlerin ve tanımların açıklığa kavuşturulması gerekli, böylece PV kuran tarımsal projeler hala CAP altında tarım teşviklerinden yararlanabilecekler.
Bu bağlamda, AB, üye ülkeleri CAP stratejik planlarına agrivoltaik teşviklerini dahil etmeleri ve devlet enerji ihalelerinde agrivoltaik projelerini teşvik etmeleri konusunda cesaretlendirmeli.
Türkiye’de tarımsal güneş paneli uygulamalarının geleceği
Türkiye, tarımsal güneş panelleri kurulumları konusunda adımlar atmaya başlıyor ve bu uygulama Türkiye’nin enerji hedeflerine katkı sağlarken, tarım sektörünün de korunmasına yardımcı olacak. Tarım arazisinin hem gıda üretimi hem de fotovoltaikler için kullanılması, çifte fayda doğuracak. Güneş panelinin altındaki gölge ve sığınak, bitkileri aşırı sıcaklık veya rüzgardan koruyabiliyor ve tarım için yeni alanlar açabiliyor. Ayrıca, bitkilerin panelin sıcaklığını düşürdüğü bir soğutma etkisi de sağlıyor. Türkiye’nin ilk güneş takip sistemli Tarım GES’i Ayaş’da kuruldu ve açılışı geçen hafta gerçekleşti. İlgili haberimiz için “Türkiye’nin ilk güneş takip sistemli Tarım GES’i Ayaş’da kuruldu” tıklayınız.
