Sürdürülebilir Enerji ve Finans Araştırmaları Derneği’nin (SEFiA) yeni raporu, kömür gazlaştırma teknolojilerinin iklim kriziyle mücadeledeki yerini ele alıyor.
Sizin için Yeşil Haber olarak SEFİA’nın “Enerji Üretimi ve Sanayide Kömür Gazlaştırmanın Yeri” adlı raporunu inceledik.
Kömür gazlaştırma teknolojileri ve iklim hedefleri: Uyum mu, çelişki mi? Kömür gazlaştırmanın enerji üretimi ve sanayi sektörlerindeki kullanımı uzun yıllara dayanıyor, son dönemde iklim değişikliği ile mücadele ve sürdürülebilir enerji dönüşümü çerçevesinde yeniden değerlendiriliyor. Kömürün daha temiz ve verimli bir şekilde kullanılmasını hedefleyen bu teknoloji, Türkiye’de de enerji üretiminde çeşitlilik ve yerli kaynakların kullanımını artırma potansiyeli ile dikkat çekiyor. Ancak, teknolojinin enerji verimliliği, su ve karbon tüketimi gibi çevresel etkileri, ekonomik sürdürülebilirliği ve fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltma konularındaki etkinliği tartışma konusu.
Hidrojen üretimi ve kömür gazlaştırma teknolojileri
Sanayi sektöründe kritik bir rol oynayan hidrojen, dünya çapında ağırlıklı olarak fosil yakıtlardan üretilmekte. Küresel hidrojen üretiminin %98’i fosil yakıt kaynaklı olup, bunun %76’sı doğalgaz ve %22’si kömür gazlaştırma yoluyla, geri kalan %2’si ise elektroliz ile sağlanmakta. 2022’de yapılan bir araştırmaya göre, linyit kullanılarak gazlaştırma yoluyla hidrojen üretmek, linyitin doğrudan yakılmasına kıyasla %70 daha yüksek emisyon yoğunluğuna neden olmakta. Öte yandan, hidrojen üretimi için yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması halinde, emisyonlarda yıllık 1,8 milyon tonluk bir azalma sağlanabileceği öngörülüyor. Bu miktar, yaklaşık 350 bin benzinli aracın neden olduğu emisyonlarla eşdeğer.
Kömür gazlaştırmanın çevresel ve ekonomik boyutları
Kömür gazlaştırma, enerji üretiminde bir alternatif yöntem olarak karşımıza çıkar ancak, su tüketimi, yüksek emisyon değerleri ve ekonomik volatilite gibi sorunlar bu sürecin pek de masum olmadığını gösteriyor. Türkiye gibi kömüre dayalı enerji sistemine sahip ülkelerde, yenilenebilir enerjiye yönelik finansman ve araştırma-geliştirme çabalarının, temiz kömür teknolojilerine yönelik yatırımlarla sekteye uğrayabileceği endişesi var. Bu, enerji dönüşümü ve sürdürülebilirlik hedefleriyle uyumsuz bir tablo çizebilir.
Su tüketimi özellikle su kaynaklarının kısıtlı olduğu bölgelerde, çevresel bir handikap olarak ortaya çıkar. Yüksek su tüketimi, hem yerel ekosistemleri tehdit eder hem de suya erişim konusunda mevcut baskıları artırabilir. Kömür gazlaştırma ayrıca karbon emisyonlarını artırarak, küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle mücadeleyi daha da zorlaştırır.
Ekonomik dalgalanmalar, kömür gazlaştırma projelerinin finansal sürdürülebilirliğini tehlikeye atıyor. Enerji piyasalarındaki fiyat değişimleri ve gaz-petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar, bu tür projelerin maliyetlerini etkiliyor. Yüksek başlangıç maliyetleri ve teknik zorluklar da yatırımcıları caydırabilir, bu da yenilikçi çalışmalar için gerekli olan finansmanın elde edilmesini güçleştirir.
Bu nedenle, Türkiye’nin enerji stratejisi ve yatırım öncelikleri, yüksek karbon salımına neden olan teknolojilere değil, yenilenebilir enerji kaynaklarına ve enerji verimliliği çözümlerine yönelmeli. Temiz enerji kaynaklarına yapılan yatırımlar, çevresel ve ekonomik açıdan daha olumlu sonuçlar yaratacaktır.
Türkiye özelinde kömür gazlaştırma çalışmaları ve potansiyel fırsatlar
Türkiye’de kömür gazlaştırma teknolojilerine yönelik araştırma ve geliştirme çalışmaları, yerli linyit kaynaklarının daha verimli kullanımını hedeflemekte, bu da enerji güvenliğinin artırılması ve dışa bağımlılığın azaltılması açısından önem taşıyor. Ancak, bu teknolojilerin ticari uygulamalara entegrasyonu, yüksek başlangıç maliyetleri ve çevresel etkiler gibi zorluklarla karşı karşıya. Türkiye’nin, yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişte kömür gazlaştırma teknolojilerini bir geçiş aracı olarak değerlendirme potansiyeli bulunmakla birlikte, bu alanda yapılan yatırımların sürdürülebilirlik hedefleriyle uyumlu olması gerekmekte.
Sürdürülebilir geleceğe doğru: Alternatif yollar ve öneriler
Kömür gazlaştırma teknolojileri, enerji sektöründe çeşitlilik ve sürdürülebilirlik açısından potansiyel sunarken, iklim değişikliğiyle mücadele bağlamında yeşil enerji alanındaki gelişmeler ön plana çıkıyor. Bu teknolojilerin çevre dostu enerji üretimine katkıları ve sürdürülebilirlik açısından potansiyelleri giderek daha fazla tartışma konusu haline geliyor. Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA) tarafından hazırlanan rapor, kömür gazlaştırmanın çevresel ve ekonomik boyutlarını, Türkiye’nin özelinde ise bu teknolojinin potansiyel fırsatları ve karşılaştığı zorlukları detaylı bir şekilde ele alıyor.
Kömür gazlaştırmanın enerji verimliliği, çevresel etkileri ve ekonomik sürdürülebilirliği üzerine yapılan kritik değerlendirmeler, hükümetlerin fosil yakıt üretimini azaltma zorunluluğunu ön plana çıkarıyor. Ayrıca, Türkiye’deki temiz kömür teknolojilerine yönelik araştırma ve geliştirme çalışmaları ile bu teknolojilerin enerji üretimi ve sanayideki yerine ilişkin güncel gelişmeler raporda inceleniyor.
Yenilenebilir enerjiye geçiş
Kömür gazlaştırma yerine, güneş, rüzgar ve hidroelektrik gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapılması önceliklendirilmeli. Yenilenebilir enerjinin payı artırılarak, karbon ayak izi düşük, temiz ve sürdürülebilir bir enerji üretimine geçiş hızlandırılmalıdır.
Enerji verimliliği
Enerji verimliliğini artırıcı teknoloji ve uygulamalara yatırım yapılmalı. Sanayi, inşaat ve ulaşım sektörlerinde enerji kullanımının etkinleştirilmesi, toplam enerji talebinin azaltılması ve karbon emisyonlarının düşürülmesine katkı sağlayacaktır.
Araştırma ve geliştirme (Ar-Ge)
Temiz kömür teknolojileri ve kömür gazlaştırma üzerine yapılan çalışmaların yanı sıra, karbon yakalama ve depolama teknolojileri gibi çevresel etkileri azaltma potansiyeline sahip yenilikçi çözümlere yönelik Ar-Ge faaliyetleri teşvik edilmeli.
Küresel iş birlikleri
İklim değişikliğiyle mücadele, küresel bir çaba gerektirir. Türkiye, uluslararası iş birliklerine ve iklim anlaşmalarına aktif olarak katılarak, küresel çapta sürdürülebilir enerji ve çevre politikalarının geliştirilmesine katkıda bulunmalıdır.
Halkın bilinçlendirilmesi ve katılımı
Sürdürülebilir enerji kaynaklarına geçişte halkın bilinçlendirilmesi ve bu sürece katılımı teşvik edilmeli. Toplumun her kesiminden bireylerin, sürdürülebilir enerji ve çevre koruma konularında bilgilendirilmesi, bu alanda yapılan yeniliklerin ve teknolojik gelişmelerin topluma yayılmasını sağlayacak etkili bir yöntemdir. Böylece, bireylerin enerji tüketim alışkanlıklarında bilinçli değişiklikler yapmaları ve çevre dostu teknolojileri benimsemeleri kolaylaşır.
Politika ve yönetmeliklerin güçlendirilmesi
Sürdürülebilir enerjiye geçişi destekleyecek politika ve yönetmeliklerin geliştirilmesi ve uygulanması gerekmektedir. Özellikle yenilenebilir enerji projelerine sağlanacak teşvikler, karbon emisyonlarının azaltılması için belirlenen hedeflere ulaşmada önemli bir role sahiptir.
Yatırım ve finansman modellerinin çeşitlendirilmesi
Yenilenebilir enerji projeleri için kaynakların çeşitlendirilmesi ve yeni finansman modellerinin geliştirilmesi önemlidir. Özel sektör yatırımlarının teşvik edilmesi, yeşil bonolar gibi yenilikçi finansman araçlarının kullanılması sürdürülebilir enerji projelerinin hayata geçirilmesine olanak sağlayacaktır.
Yerel kaynaklardan yararlanma
Türkiye’nin yerel ve yenilenebilir enerji kaynaklarını maksimum düzeyde kullanması, enerji ithalatına olan bağımlılığını azaltırken aynı zamanda enerji güvenliğini de güçlendirecektir. Yerel enerji kaynaklarının değerlendirilmesi, bölgesel kalkınmayı destekleyecek ve yeni istihdam fırsatları yaratacaktır.
Yeşil teknoloji ve inovasyona destek
Yeşil teknoloji ve inovasyon ekosistemini destekleyecek ortamların oluşturulması, sürdürülebilir enerji çözümlerinin geliştirilmesi ve uygulanmasında kritik bir öneme sahiptir. Girişimcilik ve yenilikçilik kültürünün teşvik edilmesi, sürdürülebilir gelecek vizyonuna katkıda bulunacak yeniliklerin ortaya çıkmasını sağlayacaktır.
Toplumsal katılım ve farkındalık
Sürdürülebilir enerji geçişinin başarısı, toplumun tüm kesimlerinin bu sürece aktif olarak katılmasına ve destek vermesine bağlıdır. Kamu kurumları, özel sektör, akademik çevreler ve sivil toplum kuruluşları arasında işbirliği ve diyalogun güçlendirilmesi, bu dönüşüm sürecinin daha etkili ve kapsayıcı olmasını sağlayacaktır.
Sürdürülebilir bir geleceğe doğru ilerlerken, kömür gazlaştırma gibi mevcut teknolojilere alternatif çözümler geliştirmek ve uygulamak, hem Türkiye’nin enerji hedeflerine ulaşmasına yardımcı olacak hem de küresel iklim değişikliğiyle mücadele çabalarına önemli bir katkı sağlayacaktır. Bu öneriler, Türkiye’nin sürdürülebilir enerji ve çevre politikalarını şekillendirirken göz önünde bulundurulması gereken temel unsurlardır.
Türkiye’deki “temiz” kömür teknolojilerine yönelik Ar-Ge çalışmaları, enerji güvenliğinin sağlanması ve enerji açığının kapatılması hedefleri doğrultusunda önem taşımakta, ancak bu çalışmaların 2053 net sıfır hedefiyle olan uyumu ve sürdürülebilirlik açısından getirdiği zorluklar da göz önünde bulundurulmaktadır. Rapor, kömür gazlaştırma teknolojilerinin gelişimi ve uygulanabilirliğinin yanı sıra, bu teknolojilerin iklim değişikliği ile mücadeledeki yerini ve etkinliğini kapsamlı bir şekilde ele almakta, Türkiye’nin enerji ve çevre politikaları bağlamında bu teknolojilerin potansiyel avantajları ve dezavantajlarını tartışmakta.
SEFiA hakkında
Sürdürülebilir Enerji ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA), Türkiye’nin düşük karbonlu ekonomiye geçişi ve iklim değişikliği ile mücadelesine odaklanan, bağımsız çalışmalar yürüten araştırma odaklı bir sivil toplum kuruluşu. SEFiA, alternatif düşük karbonlu ekonomi politikalarının etkilerini analiz etmek, iklim değişikliği ile mücadele yönünde küresel finans akımlarındaki dönüşümleri takip etmek ve analiz etmek, ekonomik ve finansal riskleri incelemek gibi konularda önemli çalışmalar yapmakta.
|
