Türkiye 2024’te elektriğin yüzde 46’sını yenilenebilirden karşıladı

SHURA’nın yeni raporuna göre elektrik üretiminin %46’sı, kurulu gücün %59’u yenilenebilir kaynaklardan geldi; enerji ithalatı geriledi.

Enerji dönüşümüne yön veren yıl: 2024’te yenilenebilir kapasite rekor kırdı

SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi’nin yayınladığı “Türkiye Enerji Dönüşümü Görünümü 2024” raporuna göre, Türkiye 2024 yılında enerji dönüşümünde kritik adımlar attı. Yenilenebilir enerji kaynakları, toplam elektrik üretiminin %46’sını, kurulu gücün ise %59’unu oluşturdu. Aynı yıl devreye alınan yeni elektrik üretim kapasitesinin %99’u yenilenebilir kaynaklardan geldi. Türkiye’nin toplam kurulu gücü 115,9 GW’a yükselirken, bunun 68,8 GW’ı yenilenebilir kaynaklardan oluştu.

Güneş ve rüzgar enerjisi başta olmak üzere, hidroelektrik, biyokütle ve jeotermal alanlarında yatırımlar hız kazandı. 2024’te devreye alınan 6,5 GW’lık yeni kapasitenin 4,3 GW’ı güneşten, 1 GW’ı rüzgardan ve kalan kısmı hidroelektrik ile diğer kaynaklardan sağlandı.

Yatırım ortamı ve 2025 hedefleri: Güneş ve rüzgarda yeni kapasite planları

SHURA raporuna göre, 2024 yılında devreye alınan toplam 6,5 GW’lık elektrik üretim kapasitesinin %99’u yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlandı. Özellikle güneş enerjisi 4,3 GW’lık yeni kapasiteyle öne çıkarken, rüzgar enerjisi 1 GW’ta kaldı. Kalan kapasite ise hidroelektrik ve diğer yenilenebilir kaynaklardan oluştu.

2025 yılı hedefleri kapsamında güneş enerjisine 5 GW, rüzgara ise 2–3 GW yeni kapasite eklenmesi öngörülüyor. Bu hedeflere ulaşmak için yatırım ortamının güçlendirilmesi, finansmana erişimin artırılması ve ilgili paydaşlar arasında iş birliği sağlanması gerektiği belirtiliyor.

Fosil bağımlılığı sürüyor: İthalat ve dış ticaret açığında düşüş var ama yeterli değil

Yenilenebilir enerji kaynaklı üretim artışına rağmen, Türkiye’nin toplam enerji tüketiminde fosil yakıtlara olan yüksek bağımlılığı sürüyor. 2023 verilerine göre birincil enerji arzında fosil yakıtların payı %82 iken, ithal fosil yakıtların payı %79 olarak gerçekleşti. Özellikle doğal gazın %98’i, ham petrolün %87’si ve kömürün %61’i ithal edildi.

Buna rağmen, 2024 yılında enerji ürünleri ithalatı %5 düşerek 65,6 milyar dolara, enerji kaynaklı dış ticaret açığı ise %7 azalarak 49 milyar dolara geriledi. Bu gerilemede, yenilenebilir üretimdeki artışın yanı sıra uluslararası petrol ve doğal gaz fiyatlarındaki yatay seyir ve yurt içi talepteki durgunluk etkili oldu.

Elektrikli araçlar ve ısı pompalarında büyüme sınırlı kaldı

Elektrifikasyonun enerji verimliliği ve karbonsuzlaşma için taşıdığı önem SHURA raporunda vurgulanıyor. 2024 yılında elektrikli araç satışlarının toplam araç satışları içindeki payı %10’a yükselmiş olsa da, trafikteki araçlar içindeki payı henüz %1,1 seviyesinde kaldı. Bu durum, dönüşümün henüz yolun başında olduğunu ortaya koyuyor.

Isı pompalarında da benzer şekilde büyüme potansiyelinin gerisinde kalındı. SHURA, özellikle 2025 yılı başında yüksek tüketimli mesken ve ticarethanelere yönelik elektrik sübvansiyonlarının kaldırılmasının, hem elektrikli araçlar hem de ısı pompaları açısından cazibeyi azaltabileceği uyarısında bulunuyor.

Raporda ayrıca, enerji dönüşümünde sadece üretimin değil, son kullanıcı sektörlerinin de karbonsuzlaşmasının hayati önemde olduğu vurgulanıyor. Sanayideki yeniden yapılanma, konutlardaki verimlilik artışı ve ulaşımda elektrifikasyon, hedeflere ulaşmada belirleyici olacak.

Net sıfır hedefi için yıllık yatırım miktarı 2,5 katına çıkmalı

SHURA, Türkiye’nin 2053 net sıfır karbon hedefi doğrultusunda enerji yatırımlarının mevcut ortalamanın 2,5 katına çıkması gerektiğini belirtiyor. Güneş ve rüzgar teknolojilerinde maliyetlerin küresel olarak ciddi oranda düşmesi, bu yatırımları daha uygulanabilir hale getiriyor. Türkiye’nin geliştirdiği güçlü yenilenebilir enerji ekosistemi bu fırsatı değerlendirebilecek potansiyele sahip.

Bununla birlikte, dönüşümün başarılı olması için yalnızca yeni kurulumlar yeterli değil. Şebeke altyapısının güçlendirilmesi, elektrifikasyonun desteklenmesi, dijitalleşme ve yeşil finansman gibi tamamlayıcı unsurların da koordineli bir şekilde yürütülmesi gerekiyor.

Raporda, bu büyük yatırım ihtiyacının karşılanabilmesi için kamu öncülüğünde kapsamlı bir yeşil finansman stratejisi oluşturulması ve uluslararası fonlara erişimi kolaylaştıracak merkezi bir yapının kurulması öneriliyor.

Söz sizde

Yenilenebilir enerji üretiminin arttığı, ancak fosil yakıt bağımlılığının sürdüğü bu tablo size ne söylüyor? Sizce Türkiye enerji dönüşümünde doğru yolda mı?

SHURA Türkiye Enerji Dönüşümü Görünümü 2024 Raporu’nu indirmek için tıklayınız.

İlgili Haberler

• 2024’te enerjide güneşin yıldızı parladı
• Elektrikte rekor üretim ve tüketim: Türkiye’nin enerji dönüşümü
• Yenilenebilir kaynakların payı Ocak-Ağustos döneminde elektrik üretiminde yüzde 62’yi geçti
• SHURA 2024: Türkiye’nin enerji dönüşümünde kritik adımlar
• Batarya Enerji Depolama: SHURA Raporu ve Yenilenebilir Enerji
• AB ve Türkiye Yenilenebilir Enerji Üretimi 2024 Verileri
• Türkiye’nin enerji üretimi arttı: Peki bu büyüme ne kadar yeşil?

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Yeşil Haber (@yesilhabernet)