Bugüne kadar hep uçakların dünyamızın iklimi üzerindeki olumsuz etkilerine odaklanmıştık, ama yeni çalışmalar endişelenmemiz gereken başka konular da olduğunu söylüyor. Doğa, insanoğlunun yaptıklarına karşı savunmasız kalmıyor ve intikamını da bizleri “sarsarak” alıyor. Latince “dönmek” anlamına gelen turbare kelimesinden köken alan “türbülans” havanın yaptığı düzensiz hareketi ifade ediyor ve bize kendini uçaklardaki ani sarsıntıları ifade eden türbülansa girmek deyiminde tanıtıyor.
FİZİKSEL HASAR DA VEREBİLİR
Uzmanlar küresel iklim değişikliğinin bu tip türbülansların şiddetini artıracağı kanaatinde. Üstelik artan sarsıntılar yolcuları paniğe sürüklemekle kalmayıp maalesef fiziksel hasar verecek düzeylere erişebilirler.
Dünya hava seyahatinin en aktif bölgelerinden olan ve Avrupa ve Kuzey Amerika’yı birbirine bağlayan Kuzey Atlantik koridoru türbülansın etkisiyle büyük hava akımları olarak bilinen jet akışında artış yaşayabilir. Öyle ki atmosferdeki karbondioksit artışının önüne geçilmezse 2050’lere doğru hafif türbülans yaşanan alanlar %59 artacak.
AĞIR TÜRBÜLANS UÇAĞI YIPRATIR
Aslında iklim değişikliğinin getirdiği türbülans artışı yeni bir problem değil. 2013 yılında yapılan bir araştırmada orta ve ağır türbülanstaki değişimler gözler önüne serilmişti. Ancak yeni yapılan çalışmada yaygın olan hafif türbülans ve ağır hasarlara yol açan çok ağır türbülans da araştırıldı. Araştırmacılar simülasyonlarında türbülansın en sık yaşandığı kış aylarını kullandılar. Ardından türbülansı işaret eden rüzgar hızı, hava akımı yönü gibi 21 farklı parametre kullandılar.
Sonuç olarak türbülansın geniş bir aralıkta arttığını tespit ettiler. Hafif türbülans %59, hafif-orta türbülans %75, orta türbülans %94, orta-ağır türbülans %127 ve ağır türbülans %149 oranında artmıştı! Ağır türbülanslar nadir olarak yaşanır ancak hafif türbülansların artması uçakların daha çabuk yıpranmasına ve daha fazla yakıt harcanmasına yol açar. Veya çözüm olarak alternatif yollar kullanmaya teşvik eder.
HAVACILIK ENDÜSTRİSİ KENDİNİ UYARLAMALI
Araştırma Atlantik üzerinde yapıldı ancak uzmanlar dünyanın diğer bölgelerinin küresel ısınmaya verecekleri tepkinin farklı olabileceğini söylüyorlar. Temelde dünyanın en sıcak yeri olan ekvatorların ısınmasıyla yükselen havanın ve dünyanın dönüş yönünün etkisiyle oluşan jet akımları türbülansın artmasındaki ana neden olarak gösteriliyor. Ancak Atlantik üzerinde etkili olan artış Pasifik’te geçerli olmayabilir. Veya kutup bölgelerindeki ısınma jet akımlarını etkisini düşürüp türbülansı azaltabilir.
Tüm bunların dünyanın üzerinde gezdiğimiz yüzey kısmı üzerindeki etkileri henüz bilinmiyor ancak uzmanlar etkilenecek bölgenin uçakların uçtuğu yükseklikler olduğunu söylüyorlar.
Önümüzdeki günler ne gösterir bilinmez ama havacılık endüstrisi iklim değişikliğine kendini uyarlaması gerektiğinin farkında olmalı.
|
