Ana Sayfa Öne Çıkanlar Avrupa’da elektrifikasyon %21’de takıldı: Enerji güvenliği için hızlanma şart

Avrupa’da elektrifikasyon %21’de takıldı: Enerji güvenliği için hızlanma şart

Yazar

Kas 10, 2025 @ 6:59 Değiştirilme tarihi: Kas 10, 2025 @ 18:45

Schneider Electric Sustainability Research Institute’nin “Supercharging Electrification: Europe Energy Security & Competitiveness” raporu, Avrupa’nın %21’de takılı kalan elektrifikasyon oranını hızla artırmanın; enerji ithalat faturasını düşürmenin, sanayide rekabetçiliği güçlendirmenin ve yerli değer zincirleri oluşturmanın anahtarı olduğunu ortaya koyuyor.

Hızlı Bakış

Schneider Electric raporu, Avrupa’nın elektrifikasyon oranının %21’de sıkıştığını ve bu oranın artırılmasının enerji güvenliği için kritik olduğunu gösteriyor.
Elektrifikasyonun hızlanmasıyla enerji ithalatı azalabilir, sanayi rekabetçiliği güçlenebilir ve yerli değer zincirleri oluşabilir.
Raporda, sanayi ve binalarda esnek elektrifikasyonun maliyetleri düşürebileceği ve geri dönüş sürelerini kısaltabileceği vurgulanıyor.
Elektrik–gaz fiyat farkının daraltılması, vergi reformları ve akıllı tarifeler geçişin önündeki temel engeller olarak öne çıkıyor.
Yapay zekâ ve veri merkezlerinin artan elektrik talebi, 2030’a kadar Avrupa’da ek 40–130 TWh talep yaratabilir.
Türkiye için KOBİ odaklı finansman, bina dönüşümü ve sanayide yeşil malzeme payı gibi adımlar öncelikli olarak öneriliyor.

Avrupa’nın enerji üçlemi: Güvenlik, erişilebilirlik ve uygun maliyet dengesi için elektrifikasyon

Avrupa Birliği, 1990’dan bu yana emisyonlarını %37 azalttı; ancak toplam enerji arzının yaklaşık %58’i hala ithalata dayanıyor ve 2023’te enerji ithalatı için ödenen tutar 380 milyar avroyu buldu. Rapora göre, çözüm elektrikleşmenin hızlandırılması, nihai enerji tüketiminde elektriğin payının 2030’da %32, 2040’ta %50’ye yükseltilmesi hedefi teknik olarak mümkün ve ekonomik gerekçelere dayanıyor.

Neden ilerleme yavaş: %21’de takılan elektrifikasyon ve ülke kırılımları

Elektriğin nihai enerji içindeki payı Avrupa’da son 10–15 yıldır yaklaşık %21 seviyesinde kaldı. 2030 hedefleriyle karşılaştırıldığında binalar, ulaşım ve sanayideki mevcut yayılımın yetersiz olduğu görülüyor. Isı pompası stoğunun üç katına çıkarılması ve hareketliliğin elektrikleşmesi gibi alanlarda hızlanma gerekiyor.

Esnek elektrifikasyonun ekonomisi: Sanayide yeşil çelik ve amonyak, binalarda çatı PV + depolama

Rapor, talep tarafında esneklik (çatı üstü GES, batarya depolama, dijital kontrol) ile elektrifikasyonun birleştirilmesi halinde maliyetlerin keskin biçimde düşebildiğini gösteriyor. Sanayide yeşil amonyak ve yeşil çelik örneklerinde rekabetçi maliyet seviyelerine inmek mümkün. Binalarda ise çatı GES + depolama + ısı pompası + akıllı kontrol kombinasyonu enerji faturasında %15–%80 tasarruf ve makul geri dönüş süreleri sunuyor; yatay tip ticari yapılarda geri dönüş daha da hızlanıyor.

Fiyat makasını kapatmak: Elektrik–gaz perakende fiyat farkı ve akıllı tarifeler

Elektrifikasyonun rekabetçiliğini artırmak için ilk adlım elektrik ile doğal gaz arasındaki perakende fiyat makasını daraltmak. Rapora göre, fosil sübvansiyonlarının sonlandırılması, enerji vergilendirmesinin güncellenmesi ve perakende tarifelerin esneklik sinyalleri verecek şekilde akıllılaştırılması (akıllı sayaç penetrasyonunun artırılması dahil) kritik önem taşıyor.

Geçişin finansmanı: Kamu-özel kaldıraçları ve KOBİ odağı

Yüksek ilk yatırım maliyetlerinin aşılması için yatırım ve üretim vergi teşvikleri, düşük sermaye maliyetine erişim ve özellikle KOBİ’lere hedefli destekler öne çıkıyor. ETS gelirleri ile Innovation Fund kaynaklarının öncelikle elektrifikasyon projelerine yönlendirilmesi öneriliyor.

Erişilebilirlik için pazar yaratma ve yerelleşme: “Son kilometre” teslimat zinciri

Ekonomik teşvikler tek başına yetmiyor. “Temiz teslimat sanayisi”nin ölçeklenmesi gerekiyor. Yeni yapılarda elektrikli ve esnek tasarımın zorunlu kılınması, ticari binalarda ve sanayi yapılarında hızlı dönüşüm, ısıtma kazanlarının elektrikli alternatiflerle değiştirilmesi ve ısı pompalarının yaygınlaştırılması kısa vadede büyük kazanımlar sağlayabilir. Çatı üstü GES potansiyelinin 1.000 GW’ı aştığı ve yaygın prosumer modelinin istihdam yaratacağı vurgulanıyor.

Uzun vadeli talep güvencesi: Yeşil malzemeler ve üç taraflı sözleşmeler

Yeşil çeliğin inşaatta asgari pay zorunluluğu, amonyak ve rafineri hidrojeninde yeşil hidrojen payı hedefleri, fark sözleşmeleri (CfD) ve sektör bazlı üç taraflı sözleşmeler gibi mekanizmalar, ölçeklenme ve maliyet düşüşünü hızlandıracak şekilde pazar görünürlüğü sağlıyor.

Yapay zeka ve elektrik talebi: Veri merkezleri için 2030 senaryoları

Elektrifikasyon senaryoları hazırlanırken veri merkezleri ve yapay zekânın artan elektrik talebi göz ardı edilmemeli. Rapordaki dört senaryo, 2030’a kadar Avrupa’da 40–130 TWh aralığında ek talep doğurabileceğini gösteriyor.

Türkiye bağlamı: Şebeke dönüşümü ve Firecarrier yaklaşımıyla bütünlük

Avrupa’nın elektrifikasyon gündemi, Türkiye için de doğrudan dersler içeriyor: perakende fiyat sinyalleri, KOBİ’ler için hedefli finansman, binalarda ısı pompaları ve prosumer yayılımı, sanayide esnek elektrifikasyon. Bu çerçeveyi daha önce şebeke perspektifinden “Türkiye elektrik dağıtım sisteminin dönüşümü” adlı Firecarrier okumasında işlemiştik; Avrupa raporundaki öneriler, o çerçeveyi tamamlıyor.

Uygulanabilir ajanda: 2025–2030 için odaklanmış beş adım

1) Elektrik–gaz fiyat makasını kapatacak vergi ve tarife reformları, 2) KOBİ’lere ve bina/ısıtma dönüşümüne odaklı finansman, 3) Yeni yapılarda elektrikli-esnek tasarım zorunluluğu, 4) Çatı GES + depolama + ısı pompası paketlerinin hızla ölçeklenmesi ve kamu alımlarında yerli içerik şartları, 5) Sanayide yeşil malzemeler için asgari pay ve CfD/üç taraflı sözleşmelerle talep güvencesi. Bu beşli, elektrifikasyonu hem rekabetçi hem erişilebilir kılar.

Raporun kapsamı ve veri dayanakları

Bu makaledeki bulgular, Schneider Electric Sustainability Research Institute’nin “Supercharging Electrification: Europe Energy Security & Competitiveness” raporuna dayanıyor. Enerji ithalatı, fiyat yapıları, esneklik ekonomisi, bina ve sanayi örnekleri ile politika önerileri raporun ilgili bölümlerinde özetlenmiş. Raporun bütününe erişim için tıklayınız.

Yorumlar ve katılım

Avrupa’nın elektrifikasyon süreci Türkiye için de önemli dersler içeriyor. Sizce Türkiye’nin enerji dönüşümünde hangi alan daha hızlı ilerlemeli: binalar mı, sanayi mi, ulaşım mı? Görüşlerinizi aşağıda paylaşın.