Ana Sayfa AI Yapay zeka çağında derin ısı: Jeotermal enerji yeniden yükselişte

Yapay zeka çağında derin ısı: Jeotermal enerji yeniden yükselişte

Yazar

Eki 11, 2025 @ 7:10 Değiştirilme tarihi: Eki 11, 2025 @ 10:43

ABD’de jeotermal kamu arazisi kiralama fiyatları %282 artarken, yapay zeka ve veri merkezlerinin artan enerji ihtiyac bu yenilenebilir kaynağı yeniden stratejik hale getiriyor.

Hızlı bakış

ABD’de jeotermal kiralama maliyetleri %282 artarak ortalama 127 dolara yükseldi.
Yapay zeka ve veri merkezleri, sürekli enerji ihtiyacıyla jeotermali öne çıkarıyor.
Gelişmiş sondaj teknikleri ve kapalı devre sistemler jeotermali daha geniş alanlara taşıyor.
Türkiye’de jeotermal yatırımlar sınırlı bölgelerde yoğunlaşıyor, potansiyel ise çok daha büyük.
Jeotermal, enerji bağımsızlığı, sanayi stratejisi ve iklim hedeflerinde köşe taşı olabilir.

Jeotermal kiralama fiyatlarında rekor artış: Enerji dönüşümünde yeni sinyal

ABD federal hükümeti, 2025 yılında jeotermal enerji üretimi için kamu arazilerini açık artırmaya çıkararak beklenmedik bir rekora imza attı. Ortalama kiralama bedeli bir yılda 33 dolardan 127 dolara yükseldi, yani %282 artış. Bu yalnızca bir fiyat değişimi değil, enerji politikasında yeni bir yönelim sinyali. Artık jeotermal, enerji dönüşümünün “yardımcı oyuncusu” değil, stratejik bir kaynak olarak görülüyor.

Bu yükselişi tetikleyen iki temel dinamik var. Biri, veri merkezleri ve yapay zeka uygulamalarının hızla artan enerji ihtiyacı. Diğeri ise, ABD’nin enerji güvenliği ve yerli kaynak stratejisi çerçevesinde jeotermali yeniden keşfetmesi. Utah’ta yapılan son ihalede 5,6 milyon dolar gelir elde edilirken, bazı arazilerde fiyatlar 344 dolara kadar çıktı. Bu tablo, jeotermal enerjinin artık hem ekonomik hem politik bir yatırım alanına dönüştüğünü gösteriyor.

Veri merkezleri ve yapay zeka: Jeotermale yeni talep kaynağı

Günümüzün yapay zeka uygulamaları, sürekli enerji gerektiriyor. Bu açıdan güneş ya da rüzgar gibi değişken yenilenebilir kaynaklar yeterli gelmeyebiliyor. Jeotermal enerji ise 24/7 üretim kapasitesiyle bu talep açığını doldurma potansiyeli taşıyor.

Örneğin Rhodium Group’un analizine göre, jeotermal sistemler veri merkezi talebindeki büyümenin önemli bir kısmını karşılayabilir ve enerji maliyeti avantajı da sunabilir. Ayrıca Fervo Energy, yapay zeka destekli jeotermal projelerle “Enhanced Geothermal Data Center Corridor” kurmayı planlıyor.

Teknoloji evrimi: Sondaj ve yapay zeka desteği

Jeotermal rezervuarların performansını optimize etmek için yapay zeka temelli yöntemler yaygınlaşıyor. Bu teknolojiler, sismik, ısısal ve jeolojik verileri analiz ederek sondaj maliyetini düşürebiliyor.

Ayrıca “Enhanced Geothermal Systems” (EGS) teknolojileri, sıcak kaya alanlarına erişimi kolaylaştırarak jeotermali sadece klasik jeolojik bölgelerle sınırlı olmaktan çıkarıyor. Wood Mackenzie, 2025’in birinci çeyreğinde jeotermal yatırımının %85 artarak 1,7 milyar dolara ulaştığını belirtiyor.

Türkiye perspektifi: Potansiyel, zorluk ve fırsatlar

Türkiye, jeotermal enerji kullanımında jeotermal ısıtma sistemleriyle dünya ikincisi konumunda ve elektrik üretiminde yaklaşık %3 paya sahip. Mevcut kapasite yaklaşık 2 GW olup daha da artırılabilir.

Denizli’deki Kızıldere JE santrali, 95 MW kapasitesiyle Türkiye’nin en büyük jeotermal elektrik santrali. Ancak yeni jenerasyon jeotermal projelerde yapısal, izin süreçleri ve ekonomik modelleme konuları kritik rol oynuyor.

Türkiye’nin artan elektrik talebi – özellikle yapay zeka, veri merkezleri, soğutma sistemleri etkisiyle jeotermali stratejik seçenek haline getiriyor. Enerji Bakanlığı da 2050’ye kadar arz güvenliği ve yerli yenilenebilir kaynaklara yönelimi vurgulamakta.

FireCarrier mesajı: Jeotermal stratejisi Türkiye’nin enerji geleceğinde köşe taşı olabilir

ABD’deki hızlı dönüşüm, Türkiye gibi jeotermal potansiyele sahip ülkeler için önemli bir fikir testi niteliği taşıyor. Yapay zeka gibi enerji yoğun teknolojiler, jeotermali yeniden gündeme taşıyor.

Türkiye’de bu potansiyeli gerçekleştirmek için teknoloji adaptasyonu, izin süreçlerinin hızlandırılması ve finansal model inovasyonu kaçınılmaz. Jeotermal enerji, yalnızca iklim hedeflerine katkı sağlamaz, enerji bağımsızlığı ve sanayi dönüşümünde stratejik bir güç olabilir.

Jeotermalin yapay zeka (AI) ile kamusal enerji politikası ekseninde nasıl evrileceğini birlikte izleyeceğiz.

Bu konudaki görüşlerinizi duymak isteriz. Jeotermal enerji ve AI’nın Türkiye’deki kesişimi hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda paylaşın.