Dengeleme Güç Piyasasında (DGP) esneklik sağlayacak toplayıcıların lisanslı üretim, lisanssız üretim ve tüketim tesisleri için oluşturacağı topluluklara ilişkin teknik ve yapısal kriterler netleşti.

Yeni düzenleme, yenilenebilir enerji kaynaklarının sisteme entegrasyonu ve talep tarafı katılımının güçlendirilmesi açısından kritik bir adım olarak değerlendiriliyor.

Hızlı Bakış

  • Dengeleme Güç Piyasasında toplayıcıların topluluk oluşturma kriterleri ilk kez detaylı biçimde tanımlandı.
  • Toplulukların 15 dakika içinde en az 10 MW yük alma veya yük atma kapasitesine sahip olması zorunlu hale getirildi.
  • Lisanslı üretim, lisanssız üretim ve tüketim tesisleri için ayrı güç ve tesis sayısı sınırları belirlendi.
  • Talep tarafı katılımı, endüstriyel tesislerin yeni bir esneklik geliri elde etmesini mümkün kılıyor.
  • Düzenleme, yenilenebilir enerjinin sistemde daha öngörülebilir ve esnek bir rol üstlenmesi için kritik bir altyapı oluşturuyor.

Arka plan: DUY yönetmeliği değişikliğinin getirdiği yeni dönem

17 Aralık 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliğinde Değişiklik” ile Dengeleme Güç Piyasasına (DGP) katılmak isteyen toplayıcıların hangi koşullarda topluluk oluşturabileceği yeniden tanımlandı. TEİAŞ, bu kapsamda uygulanacak teknik kriterleri içeren dokümanı resmi olarak duyurdu.
Belgeye göre, toplayıcıların hem üretim hem tüketim tarafında sisteme esneklik sağlayacak şekilde operasyonel ve performans odaklı bir yapıya sahip olması zorunlu hale geliyor.


Toplayıcılar için genel esaslar

TEİAŞ’ın açıkladığı genel esaslara göre:

  • Toplayıcılar, lisanslı üretim, lisanssız üretim ve tüketim tesisleri için dengeleme bölgesi bazında topluluk oluşturabilecek.
  • Her tesisten toplayıcıya geçiş, toplayıcılık hizmet anlaşması ile sağlanacak.
  • Toplulukların 15 dakika içinde en az 10 MW yük alma ve/veya yük atma kapasitesi olması zorunlu.
  • Toplayıcılar, kendi topluluklarının izlenebilirliğini ve TEİAŞ platformuna veri akışını sağlamakla yükümlü.
  • DGP’ye katılan UEVÇB’lerin topluluk içinde yer almasına izin verilmiyor.

Lisanslı üretim tesisleri: 10–500 MW aralığında topluluklar

Lisanslı üretim tesisleri için oluşturulacak toplulukların toplam kurulu gücü en az 10 MW, en fazla 500 MW olacak.
Topluluk altında en az 2, en fazla 30 adet üretim tesisi bulunabilecek.
Aynı bölgede güç sınırının aşılması durumunda toplayıcı birden fazla topluluk kurabilecek.
Hem tek bir üretim kaynağından oluşan topluluklar hem de karma kaynaklı portföyler mümkün.

Lisanssız üretim için önemli şart: YEKDEM’in 10 yılını tamamlamış olmak

Lisanssız üretim tesisleri için DGP topluluğuna katılımın en önemli şartı, tesisin 10 yıllık YEKDEM süresini doldurmuş olması.
Bu topluluklarda kurulu güç sınırı 10–200 MW arasında belirlenmiş durumda.
Topluluk yapısı 2 ile 100 tesis arasında genişleyebiliyor.
Aynı dengeleme bölgesinde güç limitine takılan toplayıcıların ek topluluk kurmasına izin veriliyor.

Tüketim tesisleri: Serbest tüketiciler için yeni esneklik modeli

Serbest tüketici statüsündeki tesisler, tüketim toplulukları içinde DGP’ye katılabilecek.
Toplam anlaşma gücü 10–500 MW olan bu topluluklarda en az 2, en fazla 100 tüketim tesisi bulunabiliyor.
Her tesisin asgari anlaşma gücü 1 MW olmak zorunda.
Bu tesisler, 15 dakika içinde 10 MW tüketim azaltma veya artırma kapasitesini teknik olarak kanıtlamalı.

Talep tarafı için kısıtlar

  • Kritik saatlerde ve bu saatlerin öncesi/sonrasında DGP’ye teklif sunulmayacak.
  • DGP’de bulunan tüketim tesisleri için toplayıcının enerji tedarik sorumluluğu devam edecek.

Başvuru süreci

Toplayıcılar başvurularını TEİAŞ’ın talep tarafı katılım portalı üzerinden gerçekleştirecek:
taleptarafi.teias.gov.tr.

Yenilenebilir enerji için ne anlama geliyor?

Bu kriterler, Türkiye’de yenilenebilir enerjiye dayalı elektrik üretiminin giderek artmasıyla ortaya çıkan esneklik ihtiyacının kurumsallaştırılması açısından kritik öneme sahip.
Lisanslı ve lisanssız üretim tesislerinin DGP’ye katılabilmesi, özellikle rüzgâr ve güneş enerjisinin sisteme entegrasyonunda daha öngörülebilir bir dengeleme yapısı yaratıyor. Ayrıca hibrit (GES+batarya / RES+batarya) tesislerin yeni gelir modelleri geliştirmesine olanak sağlıyor.

Tüketim tarafının dahil edilmesi ise endüstriyel tesislerin talep tarafı katılımı üzerinden ek esneklik geliri elde etmesini mümkün kılıyor.
Bu, hem yenilenebilir üretimin dalgalı yapısını dengelemeye yardımcı olacak hem de sanayinin enerji yönetim kapasitesini artıracak.

Firecarrier analizi: Türkiye esneklik ekonomisine giriyor

TEİAŞ’ın açıkladığı kriterler, Türkiye’nin enerji sisteminde şimdiye kadar “gölge bir kavram” olarak var olan esneklik piyasasını artık resmi ve teknik kurallarla tanımladığı anlamına geliyor.
Bu adım, yenilenebilir enerjinin ana yük kaynağı haline geleceği bir geleceğin altyapı sinyalidir.

Firecarrier perspektifinden bakıldığında üç kritik nokta öne çıkıyor:

  • 1) Talep tarafı katılımı Türkiye’de ilk kez kurumsallaştırılıyor.
    Bu, enerji sisteminin tek yönlü yapısından çift yönlü “etkileşimli” yapıya geçiş işaretidir.
  • 2) Toplayıcı ekonomisi yeni bir piyasa sınıfı yaratacak.
    Enerji sektöründe yeni oyuncular, yeni iş modelleri ve yeni hizmet türleri ortaya çıkacak.
    Depolama, izleme, tahmin, portföy optimizasyonu ve hızlı kontrol teknolojileri stratejik hale geliyor.
  • 3) Yenilenebilir enerji büyümesinin önündeki teknik engeller zayıflıyor.
    Esneklik olmadan yüksek penetrasyon mümkün değildir.
    Bu kriterler, Türkiye’nin 2030 sonrası RES/GES kapasite artışlarına hazırlanma adımıdır.

Sonuç olarak, bu düzenleme sadece bir “teknik kriter listesi” değil; Türkiye’nin enerji dönüşümünün üçüncü fazına geçtiğinin açık göstergesidir: Üretim → depolama → esneklik zinciri tamamlanıyor.

Sizce Türkiye’nin esneklik ekonomisine geçişi yenilenebilir enerji yatırımlarını nasıl etkileyecek? Görüşlerinizi paylaşın.

Kaynak: TEİAŞ, “Toplayıcıların DGP’ye Katılma Amacıyla Topluluk Oluşturma Kriterleri” dokümanı.

İlgili haberler


İlgili HaberlerYazarın Diğer İçerikleri

Bir Cevap Bırakın

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz