Ana Sayfa Öne Çıkanlar OVP’nin yeşil kodu: Türkiye’nin yeni ekonomi rotası nasıl çiziliyor?

OVP’nin yeşil kodu: Türkiye’nin yeni ekonomi rotası nasıl çiziliyor?

Yazar

Eyl 11, 2025 @ 18:51 Değiştirilme tarihi: Eyl 11, 2025 @ 22:42

Ankara’da, 10 Eylül 2025 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından kamuoyuna açıklanan 2026–2028 Orta Vadeli Program’ın (OVP) üzerinden henüz birkaç gün geçmişken, rakamlar ve hedefler arasındaki sis perdesi aralanıyor ve Türkiye ekonomisinin geleceğine dair yol haritası belirginleşiyor. Bu sadece bir bütçe planı değil, aynı zamanda sanayiden finansa, enerjiden dış ticarete kadar uzanan köklü bir dönüşümün ayak sesleri. Yeşil Haber olarak, teknik analizleri daha anlaşılır bir dile taşıyarak OVP’nin dört ana damarından Türkiye’nin yeşil geleceğine kan taşıyacak politikaları mercek altına aldık.

Karbon fiyatlamadan yeşil yatırıma: ETS gelirleri nereye akacak?

Türkiye’nin ekonomi gündemine yeni ve güçlü bir kavram giriyor: Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) (yani, karbon emisyonu kotalarının alınıp satıldığı bir piyasa). Artık binalarımızdaki çimentodan kullandığımız otomobilin demirine kadar karbon-yoğun üretim yapan sektörler, atmosfere saldıkları her ton sera gazı için bir bedel ödeyecek. Bu, “kirleten öder” prensibinin nihayet somut bir maliyet kalemine dönüşmesi demek.

Hikayesi ne?

Avrupa Birliği’nin kapımıza dayanan Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (CBAM) (Avrupa Birliği’nin ithal ürünlere uygulayacağı karbon maliyeti), aslında bize basit bir seçenek sundu: “Ya karbonun bedelini bana ek maliyet olarak ödersin ya da bu parayı kendi ülkende, kendi dönüşümün için toplarsın.” Türkiye, OVP ile ikinci yolu seçtiğini netleştiriyor. 2025’te İklim Kanunu ile temeli atılan ETS, bu program döneminde hayata geçerek karbon gelirlerinin Türkiye’de kalmasını sağlayacak. Bu, ihracatçımızı dış pazarlarda oluşabilecek ek karbon maliyet yükünden korumayı hedefleyen stratejik bir hamle.

Peki, fabrikaların üretim maliyetlerini artıracak bu sistemden elde edilecek önemli gelir potansiyeli ne olacak? İşte OVP’nin en kritik vaadi burada devreye giriyor. Bu kaynak, bütçe açığını kapatmak için değil, doğrudan yeşil dönüşümün kendisini finanse etmek için kullanılacak. Tıpkı bir tohum gibi; topraktan aldığını yine toprağa vererek ekosistemi besleyecek.

Firecarrier Yorumu
ETS gelirlerinin yeşil dönüşüme adanması, Türkiye’nin iklim politikasını bir maliyet unsuru olmaktan çıkarıp, sanayinin modernizasyonu ve AB ile rekabet gücünün korunması için bir kaldıraç haline getiriyor. Bu, sadece çevresel bir adım değil, aynı zamanda pragmatik bir sanayi politikası.

Yeşil projelere ‘Finans Otoyolu’: Tahviller, krediler ve taksonomi

Devasa bir rüzgar santrali kurmak, bir fabrikanın enerji sistemini tamamen yenilemek veya şehirlerarası demiryolu hatları inşa etmek… Tüm bunlar milyarlarca dolarlık yatırım gerektiriyor. OVP, bu yatırımların önünü açmak için finans sisteminde adeta bir “yeşil otoyol” inşa etmeyi hedefliyor.

Bu ne anlama geliyor?

Artık “yeşil” kelimesi, bankacılık ve sermaye piyasaları için sadece bir pazarlama terimi olmaktan çıkıyor. OVP döneminde tamamlanacak Türkiye Yeşil Taksonomisi, hangi yatırımın gerçekten “yeşil” olduğunu tanımlayan bir kılavuz, bir nevi “yeşil sözlük” olacak. Bir şirket “yeşil tahvil” ihraç ettiğinde, yatırımcılar paranın gerçekten de bu sözlükte tanımlanan bir sürdürülebilir projeye gittiğinden emin olabilecek.

Finansman kanallarını açacak diğer adımlar ise şunlar olacak:

Bankaların yeşil projelere daha kolay kredi vermesini sağlayacak düzenleyici teşvikler.
Şirketlerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaştıkça faizi düşen sürdürülebilirlik bağlantılı krediler.
Sermaye piyasalarında çeşitlenecek yeşil, sosyal ve sürdürülebilirlik bağlantılı borçlanma araçları (tahvil/sukuk).

Tüm bunlar, paranın rengini yeşile çevirmek için tasarlanmış akıllı mekanizmalar.

Firecarrier Yorumu
Finansal sistemin yeşillenmesi, dönüşümün bel kemiğidir. Türkiye, bu adımlarla uluslararası yeşil fonları ülkeye çekmek ve özel sektörün “bu işin parası nereden bulunacak?” sorusuna net bir cevap vermek istiyor. Bu, iklim hedeflerine ulaşmanın sadece iyi niyetle değil, ancak sağlam bir finansal altyapıyla mümkün olduğunun kabulü.

OVP yeşil dönüşüm karnesi

Politika Adımı	Beklenen Takvim/Hedef
Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) Başlangıcı	OVP dönemi içinde (İklim Kanunu’na göre hazırlıklar sürüyor)
Türkiye Yeşil Taksonomisi’nin Tamamlanması	Program döneminde tamamlanacak
Cari Dengenin GSYH’ye Oranı Hedefi	%1 seviyesine düşürülmesi
Yenilenebilir Enerji İzin Süreleri (“Süper İzin”)	OVP dönemi boyunca izin süreçlerinin hızlandırılması ve yatırımcı için daha öngörülebilir hale getirilmesi hedefleniyor

Enerji faturasını kapatmak: Yeşil dönüşüm cari açığa nasıl ilaç olacak?

Türkiye’nin on yıllardır süren en büyük ekonomik baş ağrılarından biri: Cari açık. Bu açığın en büyük sebebi ise ithal ettiğimiz doğalgaz ve petrol, yani enerji faturamız. OVP, yeşil dönüşümü bu yapısal soruna bir çözüm olarak konumlandırıyor.

Rakamlarla konuşalım: Türkiye’nin sadece 2023 yılındaki enerji ithalatı faturasının yaklaşık 40 milyar dolar olduğunu hatırlayalım. İşte yeşil dönüşümün hedef aldığı devasa kaynak bu.

Peki Bu Nasıl Mümkün Olacak?

Daha fazla güneş, daha az doğalgaz: Her yeni YEKA ihalesiyle kurulan dev güneş ve rüzgar santralleri, doğalgaz çevrim santrallerinin daha az çalışması demek. Bu, doğrudan Rusya’ya, İran’a veya Azerbaycan’a gönderdiğimiz milyarlarca doların ülke içinde kalması anlamına geliyor.
Çöpten hazineye: Döngüsel ekonomi ve hayata geçecek Depozito İade Sistemi, kullandığımız plastik şişelerin, metallerin ve kağıtların tekrar hammadde olmasını sağlayacak. Bu da daha az plastik, metal veya selüloz ithal etmek demek. Bir sektörün atığı, diğerinin girdisi haline gelecek.
Yerli üretim gücü: Eskiden güneş panellerinin en kritik parçası olan hücreleri ithal ediyorduk. Şimdi Düzce’de kurulan fabrika gibi yatırımlarla bu ekipmanları kendimiz üretiyoruz. Rüzgar türbinlerinde yerlilik oranı artıyor. TOGG gibi elektrikli araçlar, petrol ithalatını uzun vadede azaltacak. Bunların hepsi, dövizin yurt içinde kalmasını sağlayan adımlar.

Firecarrier Yorumu
Bu strateji, iklim politikasını sadece bir çevre meselesi olmaktan çıkarıp, Türkiye’nin en köklü ekonomik sorunlarından birine çözüm üreten makroekonomik bir araca dönüştürüyor. Yeşil dönüşüm, artık bir tercih değil, ekonomik bağımsızlık için bir zorunluluktur.

Sanayinin yeşil enerji damarları: Şebeke, depolama ve ‘Süper İzinler’

İstediğiniz kadar rüzgar türbini dikebilirsiniz. Ancak ürettiğiniz elektriği fabrikaya veya şehre taşıyacak güçlü bir “otoyolunuz” yoksa, o türbinler rüzgarda dönen pahalı heykellere dönüşür.

OVP’nin dördüncü ayağı, bu altyapıyı, yani sanayinin yeşil enerji damarlarını inşa etmeye odaklanıyor. Güneş her zaman parlamaz, rüzgar her zaman esmez. Bu kesintili üretimi dengelemek için elektrik şebekesinin akıllanması, esnek hale gelmesi ve en önemlisi enerji depolama kapasitesinin artırılması gerekiyor. OVP, batarya depolama tesislerinin yaygınlaşacağının sinyalini veriyor.

Aynı zamanda, Türkiye’nin denizüstü (offshore) rüzgar enerjisi potansiyelinin değerlendirilmesine yönelik çalışmaların başlatılması öngörülüyor. Bu adım, gelecekte kurulacak santraller için gerekli altyapı ve planlamanın ilk aşaması olacak. Ayrıca, yenilenebilir enerji yatırımlarının önündeki en büyük engel olan bürokrasinin “süper izin” mekanizmasıyla hızlandırılması planlanıyor. Aylarca, hatta yıllarca süren izin süreçlerinin kısaltılması, yatırımcı için öngörülebilirlik ve hız demek.

Firecarrier Yorumu
Güçlü bir şebeke, sadece elektronları değil, Türkiye’nin ihracat potansiyelini ve uluslararası rekabet gücünü de taşır. Sanayicinin temiz enerjiye kesintisiz ve uygun maliyetle erişimi, AB pazarında “karbon vergisi” duvarına çarpmadan rekabet edebilmesinin ön koşuludur. Bu altyapı hamleleri, Türkiye sanayisinin yeşil kimlik kartı olacak.

Sonuç olarak, 2026-2028 OVP’si, Türkiye’yi sadece belirlenmiş ekonomik hedeflere değil, aynı zamanda küresel yeşil düzene entegre etme iddiasını taşıyan bir vizyon belgesi niteliğinde. Kağıt üzerindeki bu iddialı hedeflerin ne kadarının hayata geçeceği, önümüzdeki üç yıl boyunca atılacak adımların kararlılığına, şeffaflığına ve toplumun tüm kesimlerince sahiplenilmesine bağlı olacak. Yeşil Haber olarak, bu dönüşüm yolculuğunun her adımını yakından izlemeye devam edeceğiz.