Aşırı sıcaklarda Avrupa’ya güneş enerjisi nefes aldırdı

Haziran 2025’in sonunda Avrupa’yı etkisi altına alan aşırı sıcaklar, elektrik talebini zirveye taşıdı. Sıcak hava dalgası enerji tüketimini %14’e kadar yükseltirken, güneş enerjisi ve enterkonnektörler olası kesintilerin önüne geçti.

Haziran sonunda Avrupa’yı vuran aşırı sıcaklar elektrik şebekelerini sınırlarının sonuna kadar zorladı. Almanya ve İspanya’da ortalama 35°C, Fransa’da ise 34°C’yi bulan sıcaklıklar, bazı bölgelerde 40°C’nin üzerine çıktı. Artan klima kullanımı, enerji tüketiminde patlama yarattı. Ember adlı enerji düşünce kuruluşunun verilerine göre elektrik talebi önceki haftaya kıyasla İspanya’da %14, Fransa’da %9, Almanya’da %6 yükseldi.

Haziran 2025’te güneş enerjisi rekor kırdı

Avrupa Birliği, Haziran ayında toplam 45 teravatsaat (TWh) güneş elektriği üreterek tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Bu, geçen yıla göre %22’lik bir artış anlamına geliyor. Almanya’da sıcak günlerde güneş enerjisinin şebekeye sağladığı güç 50 gigavatı (GW) buldu ve ülkenin elektrik ihtiyacının %33 ila %39’unu karşıladı. Bu yüksek üretim, yenilenebilir enerji kaynaklarının kriz anlarında ne kadar kritik olduğunu bir kez daha gösterdi.

Nükleer ve kömür santralleri sıcakta zorlandı

Yüksek nehir sıcaklıkları, Fransa’daki 18 nükleer santralin 17’sinin kapasite düşürmesine veya kapanmasına yol açtı. İsviçre’deki Beznau nükleer santrali, ekosistemi korumak için üretimini yarı yarıya azalttı. Polonya’da ise kömür santrallerinin soğutma sorunları nedeniyle şebeke operatörü PSE “karartma karşıtı” bir acil paket devreye aldı. İtalya’da 1 Temmuz’da yaşanan kesintilerin, aşırı ısınan kablolar nedeniyle olduğu belirtiliyor.

Güneş enerjisi fiyat artışını hafifletti ama tam çözüm olamadı

Gün içinde sağlanan güneş enerjisi fazlası, şebekenin çökmesini engelledi. Ancak depolama kapasitesinin sınırlı olması, akşam saatlerinde arzın daralmasına ve fiyatların hızla yükselmesine yol açtı. 24 Haziran ile 1 Temmuz arasında elektrik fiyatları Almanya’da %175, Fransa’da %108, Polonya’da %106 ve İspanya’da %15 oranında arttı. 1 Temmuz akşamında Polonya’da megavatsaat başına 470 €, Almanya’da ise 400 € seviyeleri kaydedildi. Bu sert fiyat artışı, özellikle enerji yoğun sektörlerde maliyet baskısını artırırken hane kullanıcılarını da olumsuz etkiledi.

Sınır ötesi bağlantılar fiyatları dengeledi

Avrupa ülkeleri arasındaki enterkonnektör hatları, bu dalgalanmaları kısmen hafifletti. Enterkonnektörler, farklı ülkelerin elektrik şebekelerini birbirine bağlayan yüksek kapasiteli iletim hatları ve enerji akışını karşılıklı olarak yöneterek arz-talep dengesini sağlıyor. Bu sayede bir ülkede talep yükselip fiyatlar artarken, komşu ülkelerden elektrik transferi yapılarak şebeke üzerindeki baskı azaltılıyor. Madrid’de 29 Haziran, Paris’te 1 Temmuz, Berlin ve Varşova’da ise 3 Temmuz’da sıcaklıklar zirveye çıktığında, bu şehirler hem komşu ülkelerden elektrik aldı hem de ihtiyaç fazlası elektriği göndererek bölgesel dengeyi sağladı. Bu hızlı ve karşılıklı akış, fiyatların aşırı yükselmesini önlemede kritik bir rol oynadı.

Depolama ve ‘enerji adaları’ geleceğin anahtarı

Uzmanlar, güneş enerjisinin akşam saatlerine taşınabilmesi için batarya depolama kapasitesinin artırılması gerektiğini vurguluyor. Ember’in Avrupa Direktörü Pawel Czyzak, “En büyük fırsat, güneş elektriğini depolayarak akşam saatlerinde de klima yükünü karşılamak” diyor.

Bir başka öneri, şebekeyi kendi başına devreye alabilen yenilenebilir enerji adalarının kurulması. İngiltere Ulusal Enerji Sistemi Operatörü (NESO – National Energy System Operator) yakın zamanda rüzgar ve güneş enerjisinden yararlanarak, karartma sonrası şebekenin yeniden çalıştırılmasının mümkün olduğunu ortaya koydu. Belçika ise benzer şekilde şebeke oluşturucu (grid-forming) inverterlerin testlerini sürdürüyor.

İklim krizine karşı enerji altyapısında dönüşüm şart

Avrupa’nın son sıcak hava dalgası, yenilenebilir enerji kapasitesinin ve enerji depolama teknolojilerinin ne kadar kritik olduğunu bir kez daha kanıtladı. Güneş enerjisi üretimi rekor kırsa da, depolama çözümleri yetersiz olduğu için fiyat dalgalanmaları yaşandı. Önümüzdeki yıllarda daha sık görülecek aşırı sıcaklar, enerji altyapısının akıllı şebekeler, batarya depolama sistemleri ve yerel yenilenebilir enerji adaları ile güçlendirilmesini zorunlu hale getirecek.

İlgili makaleler

• Dünyada aşırı sıcaklar elektrik şebekelerini zorluyor
• Dünyanın en büyük enerji depolama projeleri ve etkileri
• Türkiye’nin ilk depolamalı güneş enerjisi santrali Konya’da
• EKOS Electric yenilenebilir enerji için depolama çözümleri sunuyor