Ana Sayfa Öne Çıkanlar Kaliforniya PFAS içeren yapışmaz tavaları yasaklıyor: Sağlık ve sürdürülebilirlik alarmı

Kaliforniya PFAS içeren yapışmaz tavaları yasaklıyor: Sağlık ve sürdürülebilirlik alarmı

Yazar

Eki 13, 2025 @ 15:00 Değiştirilme tarihi: Eki 13, 2025 @ 15:00

Kaliforniya’da PFAS içeren mutfak gereçlerinin satışını yasaklayan bir yasa tasarısı Valinin onayına sunuldu.

Kanada’da ve British Columbia’da (B.C.) konunun sağlık ve sürdürülebilirlik etkileri tartışılıyor; bazı uzmanlar tüketicilerin yapışmaz kap kacaklardan uzaklaşmasını öneriyor.

Hızlı bakış

Kaliforniya PFAS içeren yapışmaz mutfak gereçlerinin satışını yasaklamayı hedefliyor.
PFAS “sonsuz kimyasallar” olarak anılıyor çünkü doğada kolay parçalanmazlar.
Bu maddeler karaciğer, bağışıklık, sinir sistemi ve tiroit gibi sistemlerde risk oluşturabilir.
Kanada ve B.C. bölgelerinde konuyla ilgili farkındalık ve düzenleme çalışmaları sürüyor.
Karbon çelik ve döküm tavalar doğru “seasoning” ile kimyasal kaplamasız alternatif sunar.

Kaliforniya neden PFAS içeren yapışmaz gereçleri yasaklamak istiyor

Kaliforniya Eyalet Meclisi, kasıtlı olarak eklenmiş PFAS içeren mutfak gereçlerinin satışını yasaklamayı amaçlayan bir düzenlemeyi kabul etti ve tasarı Valinin onayına sunuldu. Haberlere göre bazı ünlü şefler, kendi ürün hatlarını da etkileyebileceği gerekçesiyle tasarıya karşı çıkıyor. Tartışmanın merkezinde, PFAS’in kalıcı doğası, yaygın kullanım alanları ve sağlık üzerindeki olası riskleri bulunuyor.

PFAS nedir ve neden “sonsuz kimyasallar” olarak anılır

PFAS (perfloroalkil ve polifloroalkil maddeler), yapışmaz kaplamalar, gıda ambalajları, leke tutmaz kumaşlar, bazı kozmetikler ve yangın söndürme köpükleri dahil çok geniş bir ürün yelpazesinde kullanılan sentetik bileşikler. Çevrede ve canlılarda kolayca parçalanmamaları nedeniyle “sonsuz kimyasallar” olarak anılırlar ve zamanla doğada ve vücutta birikebilirler.

Sağlık riskleri: Karaciğer, bağışıklık, üreme, sinir sistemi ve tiroit üzerindeki etkiler

Sağlık otoriteleri, PFAS maruziyetinin karaciğer fonksiyonlarını, bağışıklık sistemini, üreme ve sinir sistemlerini, ayrıca böbrekler, tiroit ve metabolizma üzerindeki süreçleri etkileyebileceğini belirtiyor. Bilimsel literatür, belirli PFAS türleriyle kanser ve diğer ciddi sağlık sorunları arasında bağlantılar olabileceğine işaret ediyor. Bu riskler, tüketici ürünlerindeki PFAS kullanımına yönelik sınırlamaları güçlendirme çağrılarının başlıca nedenlerinden biri.

Kanada ve B.C. perspektifi: İzleme, düzenleme ve farkındalık

Kanada’da PFAS’in sağlık ve çevresel etkilerine ilişkin kaygılar artarken, B.C. hükümeti diğer yargılarda atılan adımları yakından izlediğini ve kötü niyetli eylem sahiplerine karşı yasal araçlar dahil tüm enstrümanları değerlendirdiğini belirtiyor. Kanada genelinde konunun kamu sağlığı, su sistemleri ve tüketici ürünleri üzerindeki etkilerine dair farkındalık çalışmaları sürüyor.

Geleceğe bakış: Başka yargılarda da PFAS kısıtları genişleyebilir

Kaliforniya örneği, PFAS içeren tüketici ürünlerine yönelik düzenlemelerin farklı ülke ve bölgelerde de güçlenebileceğine dair bir işaret olarak görülüyor. Birçok yargıda, özellikle gıda ile temas eden malzemeler ve yapışmaz kaplamalar gibi alanlarda PFAS’i sınırlayıcı ya da yasaklayıcı yaklaşımlar tartışılmaya devam ediyor. Bu süreçte, “hangi kullanımların vazgeçilmez olduğu” ve hangi alanlarda güvenli alternatiflerin zaten mevcut olduğu gibi başlıklar ön plana çıkıyor.

Yapışmaz tava alternatifleri: Karbon çelik, döküm demir, paslanmaz ve doğru teknik

Mutfakta yapışmaz kaplamalara bağımlı kalmadan da pratik ve güvenli şekilde yemek pişirmek mümkün. Karbon çelik ve döküm demir tavalar doğru şekilde “seasoning” yapıldığında doğal olarak yapışmayı azaltır. Paslanmaz çelik tavalar da uygun ısıtma, yeterli yağ oranı ve doğru zamanlama ile iyi sonuç verir. Uzmanlar, tekniğin doğru öğrenilmesiyle omlet gibi hassas işlemlerin bile yapışmaz tavaya gerek kalmadan başarıyla yapılabileceğini vurguluyor.

Bakım ve kullanım ipuçları

Karbon çelik ve döküm demiri ilk kullanımdan önce ve belirli aralıklarla “seasoning” yapın.
Yıkama sonrası iyice kurulayın, pas oluşumunu önlemek için kuru saklayın.
Paslanmaz çelikte, tavayı önce ısıtıp sonra yağı ekleyin. Ürünü uygun sıcaklıkta ilave edin.
Uzun ömürlü malzemeler seçerek sık değişim ihtiyacını azaltın ve atık oluşumunu düşürün.

Karbon çelik ve döküm tavalar için basit “seasoning” rehberi

Doğru şekilde bakım yapıldığında karbon çelik ve döküm tavalar kimyasal kaplama olmadan da yapışmaz özellik kazanır. Bu işlem hem dayanıklılığı artırır hem de yüzeyi doğal olarak korur.

1. Tavayı temizleyin

Yeni alınan tavalarda üretimden kalan koruyucu yağ veya vernik olabilir. Ilık su ve hafif bir sabunla iyice yıkayın, ardından tamamen kurulayın.

2. İnce bir yağ tabakası sürün

Tavanın iç ve dış yüzeyine çok ince bir tabaka olacak şekilde bitkisel yağ (örneğin ayçiçek, kanola veya keten tohumu yağı) sürün. Fazla yağı kâğıt havlu ile silin; yüzeyde parlak değil, mat bir tabaka kalsın.

3. Yüksek ısıda pişirin

Tavayı fırında 200–230 °C’de yaklaşık 45–60 dakika kadar ısıtın. Bu süre sonunda yağ polimerleşir ve tavanın yüzeyinde koruyucu bir tabaka oluşur. Fırın yoksa ocak üzerinde de yapılabilir, ancak iyi havalandırma gerekir.

4. Soğutun ve işlemi tekrarlayın

Tava tamamen soğuduktan sonra işlemi 2–3 kez tekrarlamak yüzeyi güçlendirir. Her kullanım sonrası hafifçe yağlamak ve kuru saklamak tavayı ömür boyu kullanılır hale getirir.

Editör Notu: Yeşil Haber mutfağında da karbon çelik ve döküm ızgara tavalar tercih ediliyor. Doğru şekilde “seasoning” yapılan bu tavalarda kimyasal kaplama bulunmaz; hem çevre hem sağlık açısından uzun ömürlü, güvenli bir alternatif sunarlar.

Tüketici için pratik adımlar ve dikkat edilmesi gerekenler

Ürün etiketlerinde PFAS ile ilgili beyanları dikkatle okuyun. “PFAS içermeyen” gibi açık ve doğrulanabilir ifadeleri arayın.
Yüksek dayanıklılıklı tava veya ekipman seçerek uzun vadede hem ekonomik hem çevresel kazanç sağlayın.
Mutfak tekniklerini geliştirerek yapışmaz kaplamalara ihtiyacı azaltın.
Yerel düzenleme ve kamu sağlığı rehberlerini takip ederek güncel kalın.

Ne düşünüyorsunuz? Siz de mutfağınızda yapışmaz tavaları bırakıp karbon çelik veya döküm demir gibi doğal alternatiflere geçmeyi düşünür müydünüz? Görüşlerinizi yorumlarda paylaşın.