Ana Sayfa AI Enerji geleceğinde uranyum açığı, yapay zekanın yükselişi ve SMR yatırımları

Enerji geleceğinde uranyum açığı, yapay zekanın yükselişi ve SMR yatırımları

Yazar

Eyl 10, 2025 @ 20:49 Değiştirilme tarihi: Eyl 11, 2025 @ 0:36

Gelecek projeksiyonları, maliyet baskıları ve enerji geleceği odaklı küresel gelişmeler ışığında kapsamlı analiz

Uranyum arzında kritik açığı kapatmak giderek zorlaşıyor

Dünya Nükleer Birliği’nin tahminlerine göre, 2030–2040 arasında uranyum talebi 86.000 tondan 150.000 tona yükselirken aynı dönemde mevcut maden çıkışında %50’ye varan azalma bekleniyor. Bu arz–talep dengesizliği, nükleer enerji sektörünün sürdürülebilir büyüme hedefleri için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Bu kritik başlığı Yeşil Haber’de daha önce 17 Ocak 2025 tarihli yazımızda ayrıntılı değerlendirmiştik.

Yapay zeka veri merkezlerinin enerji talebi uranyum fiyatlarını yukarı taşıyor

Yapay zeka tabanlı veri merkezlerinin artan elektrik ihtiyacı, uzun vadeli uranyum kontratlarını son 16 yılın zirvesine yaklaştırdı. Spot piyasada fiyatlar dönemsel olarak %88 artışla yaklaşık 82 dolar/pound seviyelerine geldi. Bu yükselişin sinyallerini 12 Ocak 2024 tarihli haberimizde uzun vadeli trend perspektifiyle ele almıştık.

SMR yatırımlarında büyüme iştahı hızlanıyor

Küçük modüler reaktör (SMR) projeleri, AI ve veri merkezi talebinin de etkisiyle çeyreklik bazda %42 artarak yaklaşık 47 GW kurulu güce işaret eden bir geliştirme boru hattına ulaştı. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), 2035 itibarıyla SMR’lerin veri merkezlerinin elektrik ihtiyacının %16–18’ini karşılayabilecek potansiyele sahip olduğunu öngörüyor.

ABD’de nükleer saha ve yakıt zinciri: Hızlı inşa ve kısa vadeli gerçekçilik

ABD Enerji Bakanlığı (DOE), veri merkezlerinin artan elektrik talebini karşılamak için belirli nükleer saha lokasyonlarında hızlı inşa planlarını gündemde tutuyor. Bununla birlikte, kısa vadede şebeke ölçeğinde güneş + depolama çözümlerinin yaygın uygulanabilirliği ve teslim süresi avantajı korunuyor. SMR ekosistemi tarafında ise HALEU gibi yakıtların tedarik ve zenginleştirme kapasitesi kritik bir darboğaz olmaya devam ediyor.

Teknoloji devlerinden somut adımlar: Google–Kairos Power hattı

Teknoloji tarafında Google, Kairos Power ile yaptığı anlaşmayla Tennessee, Oak Ridge’deki Hermes-2 SMR reaktörünü 2030’da devreye almayı hedefliyor. Yol haritası, 2035’e kadar yedi modülle toplam 500 MW kapasite öngörüyor. Bu tür anlaşmalar, veri merkezlerinin orta–uzun vadeli karbonsuz baz yük arayışının pratik yansımaları olarak öne çıkıyor.

Enerji fiyatları, yatırım fırsatları ve Yeşil Endeks’in rolü

Uranyum fiyatlarındaki yükseliş, yatırımcı ilgisini artırıyor. Ancak jeopolitik riskler, yakıt tedarik zinciri ve proje finansmanı belirsizlikleri, fiyat hareketlerinin tek başına bir yatırım tezi oluşturmasına engel olabilir. 6 Mart 2024 tarihli “Yatırımcılar için uranyum sektörü genel bakış” yazımız bu dengeyi ortaya koyuyor. Yeşil Endeks perspektifinde nükleer, düşük karbon yoğunluğu sayesinde iklim hedefleriyle uyumlu bir seçenek olarak, risk yönetimi ve düzenleyici netlik sağlandıkça daha fazla görünürlük kazanıyor.

Küresel jeopolitik riskler arz ve talebi yeniden şekillendiriyor

Ukrayna–Rusya savaşı, özellikle Kazakistan üzerinden Avrupa’ya yönelen tedarik akışlarında baskı yaratırken, ABD–Çin ticaret gerilimleri ve tarifeler, yakıt çevrimi ve zenginleştirme teknolojilerine erişimi sınırlayabiliyor. Bu çerçevede uranyum piyasasında fiyatlama yalnızca talep ivmesiyle değil, jeopolitik ve ticari mimari ile de belirleniyor.

Türkiye kaynakları ve fırsatları: Uranyum, SMR ve yapay zeka odaklı enerji stratejileri

Yerli uranyum rezervleri sınırlı olsa da Türkiye, hızla büyüyen yapay zeka kaynaklı elektrik talebini gözeterek SMR ve yakıt tedarik stratejilerini yeniden kurgulamak zorunda. Eski termik santral arazileri gibi uygun alanlar pilot SMR sahaları için değerlendirilebilir, HALEU temini, yakıt güvenliği ve regülasyon başlıkları eşzamanlı ilerletilmelidir. Bu sürecin bir parçası olarak, 2025 uranyum piyasası analizimiz ve fiyat trendi haberimiz güncel gelişmelerle birlikte izlenmeli diye düşünüyoruz.

Kaynaklar

World Nuclear Association, Financial Times, Wood Mackenzie, IEA, ABD DOE, Google–Kairos Power, Reuters, Yeşil Haber arşivi (2024–2025)

Yorumlarınızı bizimle paylaşın

Uranyum arzındaki daralma, yapay zekanın enerji ihtiyacı ve SMR yatırımlarının geleceği sizce nasıl şekillenecek? Türkiye bu süreçte nasıl bir yol izlemeli? Görüşlerinizi yorumlarda paylaşın.