“Hemen Şimdi Harekete Geç!” sloganı ile 22-26 Eylül tarihlerinde gerçekleştirilecek olan ZeroBuild Türkiye’21’de Sıfır Enerji Binalar, 35 ülkeden 110 fikir önderi tarafından ve her biri Birleşmiş Milletler tarafından 2030 yılı için belirlenen “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları”na referans veren 30 oturumda hayata geçirilecek.
Bu kapsamda Zerobuild Türkiye’21 Genel Sekreteri Yasemin Somuncu YeşilHaber’in ZeroBuild Türkiye’21 etkinliğine ilişkin sorularını yanıtladı.
Yeşil bina denilince ne anlamak gerekir?
WGBC / Dünya Yeşil Bina Konseyi’ne göre yeşil bir bina, tasarımında, yapımında veya işletiminde olumsuz etkileri azaltan veya ortadan kaldıran ve iklim ve doğal çevremiz üzerinde olumlu etkiler yaratabilen bir binadır. Yeşil binalar, değerli doğal kaynakları korur ve yaşam kalitemizi artırır. Bir binayı ‘yeşil’ yapan bir dizi özellik vardır. Bunlar kısaca: a. Enerji, su ve diğer kaynakların verimli kullanımı; b. Güneş enerjisi gibi yenilenebilir enerji kullanımı; c. Kirlilik ve atık azaltma önlemleri ve yeniden kullanım ve geri dönüşümün sağlanması; d. İyi iç ortam hava kalitesi; e. Toksik olmayan, etik ve sürdürülebilir malzemelerin kullanımı; f. Tasarım, inşaat ve işletimde çevrenin dikkate alınması; g. Tasarım, inşaat ve işletmede bina sakinlerinin yaşam kalitesinin dikkate alınması; h. Değişen bir ortama uyum sağlayan bir tasarım.
YEŞİL MUTABAKAT KAPSAMINDA TANIMLAR SADELEŞİYOR
Bu tanım ışığında yeşil binanın yasal çerçevesi nasıl oluşuyor?
Bu tanımdan yola çıkarak farklı ülkeler yıllar içinde kendi iklim koşulları, doğal kaynakları, inşaat kültürleri ve ekonomik durumlarına göre zorunlu ve gönüllü yeşil bina sertifikasyonları ve metodolojileri oluşturdular. Bu sertifikasyonlar birçok alt kategoriye ve kendi içlerinde farklı değerleme aşamalarına tabi olduğundan genel bir karşılaştırma yapmak oldukça güçtür. İklim krizinin olumsuz etkilerinin ve aşırı iklim olaylarının özellikle bu yıl içinde çok artması, yayınlanan IPCC 6. Raporu ve Yeşil Mutabakat’ın açıklanması ile beraber birçok sertifikasyon kurumu ortak çalışmalara yönlenirken, daha sade prensipler ve kavramların da öne çıkmaya ve planlara ve yönetmeliklere dâhil edilmeye başladığını görüyoruz.
Bu kavramlardan Sıfır Enerji Binalar kısaca ısıtma, soğutma, aydınlatma ve diğer tüketimleri için çok düşük miktarda enerji ihtiyacı olan ve bu ihtiyacını da tamamen yenilenebilir enerji kaynaklarından temin eden binalar olarak tanımlanır. Sıfır Enerji Binalar’a ulaşmanın en evrensel yolu da Pasif Ev standartlarını kullanmaktır. Bu standartlar bütün iklim koşullarında uygulanabilen evrensel bir prototip olarak karşımıza çıkmaktadır.
KENTSEL DÖNÜŞÜMLE BİRLİKTE ENERJİDE TASARRUF ŞANSI
Türkiye’nin mevcut konut stoğu ve yeni projeler açısından yeşil bina durumu nedir?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın olası bir depremde can kayıplarını önlemek amacıyla yoğun şekilde gerçekleştirdiği kentsel dönüşüm çalışmaları aynı zamanda enerji kazanımı için önemli bir fırsat sunuyor. Türkiye’de deprem gerçeği göz önüne alınarak, yıkılması gereken binalar yerine yenileri tasarlanıp inşa edilirken ya da mevcut binaların deprem güçlendirmesi yapılırken Sıfır Enerji Bina özelliklerini sağlayacak çalışmalarla beraber ilerlenmesi binalarımızı depreme karşı dayanıklı hale getirirken, hem genel enerji tüketimimizi azaltacak, sera gazı etkisini azaltacak, sosyal, ekonomik ve çevresel refahı koruyacak, hem de mevcut kaynaklarımızı sürdürülebilir ve uygun maliyetli bir şekilde kullanmamızı sağlayacaktır.
Kentsel dönüşümle birlikte sıfır enerji binaların yaygınlaştırılması ile enerji alanında önemli oranda tasarruf elde edileceği şüphesizdir. Türkiye’deki binalarda enerji performansı iyileştirme politikaları kapsamında T. C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 20 Aralık 2020 tarihinde Neredeyse Sıfır Enerjili Binalar (NSEB) için Rehber Kitap yayınlandı. ZeroBuild Türkiye’21 ile yürürlükteki kanunları göz önüne alarak, önemli olan NSEB rehberinde yapılan tanımlamaların bir adım ötesine uzanarak Sıfır Enerji Binalar kavramına dikkatleri çekmenin yanı sıra, Avrupa Birliği’nde 1 Ocak 2021 itibariyle zorunlu hale getirilen ‘Sıfır Enerji Binalar’a dönüşümün ülke gündeminde yer alması için Türkiye ve dünya kanaat önderleri ile birlikte kentsel dönüşümde yapılan yeni binalarda yeni yol haritaları kapsamında konuyu hem ulusal ölçekte, hem de yerel ölçekte her açıdan ele alacağız.
TOPLAM BİNALARIN YÜZDE 3’Ü SIFIR ENERJİ BİNAYA DÖNÜŞTÜRÜLECEK
Yeşil Mutabakat açısından süreci nasıl değerlendiriyorsunuz?
Yeşil Mutabakat ile beraber AB’de Renovation Wave / Yenileme Dalgası sloganı ile her yıl mevcut bina stoğunun %3 oranında Sıfır Enerji Bina’ya dönüştürülmek üzere yenilenmesi hedefi var. AB’ye ortak üye olduğumuz düşünüldüğünde, bizde de bu oranları yakalamak üzere çalışmalar rahatlıkla yapılabilir. Yeni binalar ve mevcut binaların ötesinde, kültürel miras değeri olan binalarda da sıfır enerjiye dönüşümün gerçekleştirilebileceğini unutmamamız gerekir. Bu gerçekler ve bilgiler ışığında, kentsel ısı adası etkisinin önüne geçmek ve kentlerin iklim dirençliliğini artırmak üzere, hem ulusal ölçekte, hem de yerel ölçekte gerekli çalışmalar yapılarak süreçleri uzatan bürokrasiden de olabildiğince arınmak önemlidir. Zira zaman hızlı akıyor ve kaybedecek çok vaktimiz yok.
BİRİNCİL ENERJİ TÜKETİMİ VE KARBON SALIMI AZALACAK
Enerji dönüşümünün karbon emisyonuna olumlu etkisini nasıl görüyorsunuz?
Bütün dünyayı etkisi altına almış olan COVID-19’dan önce, iç ortam kalitesini önceliklendirmeyen projeler ve inşaat süreçleri genel bir eğilim iken, artık tıbbın, yapı biliminin ve iş dünyasının bir arada çalışmaya başlaması ile uzun yıllardır bilinen, bilimsel çalışmalar ve yoğun saha çalışmaları sonucunda oluşturulmuş standartlar ile yapılan binalar ve sıfır enerji binalar daha fazla gündemde olmaya başladı. Sıfır Enerji Bina kavramı ile artık binayı, mal sahibi ile bina kullanıcısı arasında kısa iletişimli bir nesne veya ürün olarak geliştirmek yerine, artık bir hizmet veya kalite alanı olarak geliştirme eğilimi vardır.
Sıfır Enerji Binalar ilkesel olarak dört tasarım prensibine dayanır. Bina tipolojisine ve iklim şartlarına bağlı olarak, tasarım ekiplerinin bu adımları veya prensipleri uygulamaları gerekir. Bunlardan birincisi tüm yeni inşa edilen binalar için enerji talebini azaltmaktır. Enerji talep değeri bina, alan ısıtma, alan soğutma, sıcak su, yardımcı enerji, havalandırma, aydınlatma ve cihazları taleplerinin toplamıdır.
İkincisi, azami ısıl konfora izin veren ve aşırı ısınmayı önleyen iç ortam çevre kalitesini iyileştirmektir. Bu ortamın havalandırma yoluyla hava kalitesi kontrolünü içerir. Üçüncüsü, yenilenebilir enerji yıllık dengesi tarafından karşılanabilecek yenilenebilir enerji talebinin yüzdesini belirlemektir. Enerji eşleştirme ve depolama sorunlarını gidermek için ek önlemlerin geliştirilmesi de önemlidir. Dördüncüsü, birincil enerji tüketimi ve yıllık karbon emisyonları için genel değeri azaltmaktır. Ulaşım ve malzemelerin somutlaşmış enerji sorunlarını ele almak için ek önlemlerin geliştirilmesi de önemlidir.
Sıfır Enerji Binalar daha az enerji tüketerek CO2 emisyonlarını azaltırken, baz alınan standartlar ile sağlık ve refah sağlayacak iç ortam kalitesinin yakalanması için de olanak yaratırlar.
“HER YIL 15 MİLYAR DOLAR ENERJİ İTHAL EDİYORUZ”
ZeroBuild Türkiye’21 etkinliğinin amacı nedir?
Tüketilen enerjinin büyük kısmının ithal edildiği, enerji tasarrufunun her geçen gün daha iyi anlaşıldığı ülkemizde, sadece binalarda kullanmak için her sene yaklaşık 15 milyar dolar enerji ithal ediyoruz. Enerji verimliliğinin arttırılması, fosil yakıt kullanımının minimuma indirilmesi ve aynı anda yenilenebilir enerji kaynaklarına odaklanılması herkesin gündeminde. Dünyada birçok başarılı örneği bulunan ve aynı zamanda birçok ülkenin de eylem planlarında yer alan Sıfır Enerji Binalara dönüşüm bu nedenlerle bu yıl ikincisi düzenlenecek ZeroBuild Türkiye’nin merkezini oluşturuyor.
ZeroBuild Türkiye’21 ile enerji tasarrufunda büyük önemi olan Sıfır Enerji Binalar konusunda gerçekleştirilmiş örnekleri paylaşarak, uygulamaların her boyutta günlük hayatın olağan akışına dahil edilmesi, farkındalığın yaygınlaşması ve kamuoyunun dikkatini çekmeyi amaçlıyoruz. Dünya örneklerinin paylaşımı ile tüm paydaşlara bir yol haritası sunabilmenin ötesinde ülkemizin sahip olduğu mimarlık-mühendislik-finans bilgisi ve üretim-sanayi kabiliyetleri ile Sıfır Enerji Binalar’a ulaşmanın aslında hiç de zor olmadığını bu yıl tekrar vurgulayacağız.
OTURUMLARDA GENİŞ BİR TARTIŞMA ZEMİNİ OLACAK
ZeroBuild Türkiye’21 oturumlarında neler konuşulacak?
Bu yıl ikincisini düzenlediğimiz ZeroBuild Türkiye’21 ile 2020 yılında ulaşılan ağ sayısını iki katına çıkartarak daha geniş kitlelere, mesleklere ve yaş gruplarına ulaşmayı hedefledik ve çalışmalarımızı bu doğrultuda ilerlettik. ZeroBuild Türkiye’21 ile enerji verimliliğinde ve emisyon salımının azaltılmasında büyük önemi olan Sıfır Enerji Binalar konusunda farklı iklim koşullarında gerçekleştirilmiş örnekleri paylaşarak, uygulamaların her boyutta günlük hayatın olağan akışına dahil edilmesi, farkındalığın daha da yaygınlaşması ve kamuoyunun dikkatini çekerek hızla gereken tedbirlerin alınmasının sağlanmasını amaçlıyor.
Açılış oturumuna sıfır enerji binaların sürdürülebilir kalkınmadaki rolü ile başlayacak olan ZeroBuild Türkiye’21’e bakanlıklar düzeyinde konuşmacı katılımı sağlanacak. Enerji verimliliği finansmanı konusunda oturumun konuşmacıları olan finans kurumlarının görüşleri ve TurSEFF değerlendirmeleri konu edilecek. Bu yıl forum kapsamında ilk kez ZeroBuild Akademi Günü yer alacak.
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı ile “1000 Okul Projesi” kapsamında gerçekleştireceğimiz günün programında mesleki ve teknik lise öğretmenleri ile sıfır enerji binalar özelinde mesleki ve teknik eğitim alanına katkı sağlamak için bilgi paylaşımı yapılacak. Ayrıca forumumuzda gençler de bizlerle olacak. Forumun son günü gerçekleşecek büyük kapanış oturumunda ZeroBuild Üniversiteler Ağı’nı temsilen gençler değerlendirmelerde bulunacaklar ve geniş katılımlı bir kampanyayı başlatacaklar.
