Ana Sayfa Öne Çıkanlar Ceviz yapraklarından geliştirilen doğal, çevre dostu tarım ilacı

Ceviz yapraklarından geliştirilen doğal, çevre dostu tarım ilacı

Yazar

Eki 23, 2025 @ 3:37 Değiştirilme tarihi: Eki 23, 2025 @ 3:57

Ceviz ağacından elde edilen doğal bileşik, çevre dostu tarım ilacı olarak umut veriyor.

Sentetik herbisitlerin toprak ve su kaynaklarını kirletmesi, araştırmacıları doğadan gelen alternatiflere yöneltiyor. Japonya’daki Kyushu Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, Mançurya cevizi (Juglans mandshurica) yapraklarında bitki büyümesini durduran yeni bir bileşik saptadı. 2Z-dekaprenol olarak adlandırılan bu doğal madde, çevre dostu herbisit ve biyolojik yabani ot ilacı geliştirme çalışmalarında önemli bir adım. Araştırmanın sonuçları, Journal of Agricultural and Food Chemistry dergisinde yayımlanarak bilim dünyasına sunuldu.

Japon araştırmacılar, ceviz yapraklarında bitki büyümesini durduran doğal bir bileşik keşfetti. Bu buluş çevre dostu tarım ilaçlarına umut veriyor

Mançurya cevizi etrafında neden bitki yetiştirmiyor?

Doğada bazı ağaçların çevresinde başka bitkilerin yetişmemesi tesadüf değil. Bu durum, “allelopati” denilen kimyasal bir savunma mekanizmasından kaynaklanıyor. Bu süreçte bitkiler, çevrelerindeki rekabeti azaltmak için toprağa özel kimyasallar salgılıyor. Ceviz türleri arasında bu özelliğiyle öne çıkan Mançurya cevizi, uzun süredir çevresinde bitki yetişmeyen bölgelerde gözlemleniyordu. Ancak bu etkinin ardındaki kimyasal bileşik bugüne dek tam olarak tanımlanamamıştı. Yeni bulgular, bu doğal savunma mekanizmasının tarımda biyolojik yabani ot ilacı olarak değerlendirilebileceğini gösteriyor.

Yeni bileşik: 2Z-Dekaprenol bitki gelişimini durduruyor

Kyushu Üniversitesi’nin, Juntendo Üniversitesi ve Tayland’daki Chulalongkorn Üniversitesi ile yürüttüğü araştırmada, doğadaki süreci taklit eden laboratuvar deneyleri yapıldı. Araştırmacılar, ceviz yapraklarından elde ettikleri özleri farklı kimyasal gruplara ayırıp tütün fideleri üzerinde test etti. Sonuçta, “n-heksan fraksiyonu” olarak adlandırılan kısmın bitki büyümesini en fazla engellediği ortaya çıktı.

Bu fraksiyonda bilinen allelokimyasal juglon yer almazken, etkili bileşiğin 2Z-dekaprenol olduğu saptandı. Söz konusu bileşiğin tütün fidelerinin köklerinde bükülmelere ve büyüme durmasına neden olduğu gözlemlendi. 2Z-dekaprenol, ilk kez bir allelokimyasal olarak tanımlanarak doğal tarım ilacı potansiyeliyle öne çıktı.

Bitkilerde savunma başlarken büyüme süreci duruyor

Araştırma ekibi, 2Z-dekaprenol’ün etkisini anlamak için model bitki Arabidopsis thaliana üzerinde genetik analiz yaptı. Bulgulara göre bileşik, bitkide bazı savunma mekanizmalarını etkinleştiriyor. Ancak aynı anda stres yönetimi ve bağışıklıkla ilgili yolları devre dışı bırakıyor. Bu süreç, bitkinin büyümesini tamamen durduran bir tür “kimyasal çelişki”ye yol açıyor. Bu etki, çevre dostu herbisit araştırmalarında doğanın sunduğu güçlü bir örnek olarak değerlendiriliyor.

Doğadan gelen sürdürülebilir bir çözüm potansiyeli

Kyushu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden Doç. Dr. Seiichi Sakamoto’ya göre, bu bulgu tarımda yeni bir dönemin kapısını aralıyor: “2Z-dekaprenol’ün insanlar ve hayvanlar üzerindeki güvenliği test edilmeden, bu bileşiği ticarileştirmek mümkün değil. Ancak biyolojik yabani ot ilacı geliştirme yolunda önemli bir adım attık.”

Geleceğin tarımı için biyolojik çözümler

Dünya genelinde sentetik herbisitlerin yasaklanması ya da kısıtlanması yönünde adımlar atılırken, Japonya’dan gelen bu keşif dikkat çekici. Her yıl milyonlarca ton kimyasal tarım ilacı toprağın mikrobiyal dengesini bozuyor, yeraltı sularını kirletiyor ve biyoçeşitliliği tehdit ediyor. Bu nedenle doğal tarım ilacı ve çevre dostu herbisit çözümleri, hem çevre hem de insan sağlığı açısından giderek daha önemli hale geliyor.

Ekolojik tarımın yükselen hedefi

2Z-dekaprenol’ün geliştirilmesi henüz erken aşamada. Ancak araştırmacılar, bunun yalnızca başlangıç olduğunu ve doğadan gelen çözümlerin tarımda yeni bir çağ başlatabileceğini düşünüyor. Doğal kaynaklardan elde edilen ve toprağa zarar vermeden yabani ot kontrolü sağlayan bileşikler, geleceğin tarımında “yeşil kimya”nın temel taşlarını oluşturabilir. Japon bilim insanları şimdi üretimi artırmak ve toksisite testlerini tamamlamak için yeni projelere hazırlanıyor.

Bu tür doğal bileşiklerin keşfi, Türkiye gibi tarımda kimyasal bağımlılığı azaltmaya çalışan ülkeler için de umut verici. Ceviz ağaçlarının Anadolu’da geniş yayılım göstermesi, yerli araştırmalarla benzer biyolojik, doğal, çevre dostu tarım ilacı formülasyonlarının geliştirilmesi için fırsat olabilir. Doğanın sunduğu bu kimyasal savunma, sürdürülebilir tarımın geleceğinde kilit bir rol üstlenebilir.