Ana Sayfa Yeşil Ekonomi AB ormansızlaşma düzenlemesinde takvim ertelendi, uyum yükü sadeleştirildi

AB ormansızlaşma düzenlemesinde takvim ertelendi, uyum yükü sadeleştirildi

Yazar

Ara 20, 2025 @ 23:53 Değiştirilme tarihi: Ara 20, 2025 @ 23:53

AB Konseyi, AB Deforestation Regulation kapsamında “hedefli revizyonu” kabul ederek uygulama tarihlerini erteledi ve tedarik zincirindeki yükümlülükleri sadeleştirdi. Değişiklikler, hem AB pazarına ürün sunan şirketlerin uyum takvimini hem de izleme ve beyan süreçlerinin nasıl işleyeceğini doğrudan etkiliyor.

Yeni takvim: 30 Aralık 2026 ve mikro-küçük işletmelere 30 Haziran 2027

AB Konseyi tarafından kabul edilen hedefli revizyonla, AB Deforestation Regulation’ın uygulaması tüm operatörler için 30 Aralık 2026 tarihine ertelendi. Mikro ve küçük işletmeler için ise ek bir geçiş süresi öngörüldü ve bu grup için uygulama tarihi 30 Haziran 2027 olarak belirlendi.

Karar, üye ülkeler ve paydaşlar tarafından dile getirilen idari yük ve düzenlemenin etkin işlemesi için gerekli IT sistemlerinin hazırlık düzeyi konusundaki kaygılara yanıt olarak çerçevelendirildi. Konsey açıklamasında, erteleme ve sadeleştirmenin düzenlemenin ormansızlaşma ve orman tahribatını önleme hedefini koruyacak şekilde tasarlandığı vurgulandı.

Uyum mimarisi değişiyor: Beyan yükümlülüğü ilk arz eden operatöre odaklanıyor

Revizyonun en kritik unsurlarından biri, due diligence sürecindeki sorumluluğun tedarik zinciri boyunca dağılması yerine AB pazarına ürünü ilk sunan operatör üzerinde merkezileştirilmesi. Buna göre, gerekli beyanın sisteme sunulması sorumluluğu esasen ilk operatöre bağlanırken, sonraki halkalarda aynı beyanın tekrar tekrar üretilmesi yerine daha sınırlı bir izleme mantığı öne çıkıyor.

Bu yaklaşım, özellikle ithalatçı ve ilk yerleştirme rolünü üstlenen şirketlerde veri kalitesi, izlenebilirlik ve hukuki sorumluluk yoğunlaşmasını artırırken; zincirin aşağı halkalarında ise uyumun daha çok kanıtın muhafazası ve doğrulanabilirlik düzeyinde kurgulanmasına kapı açıyor.

İlk downstream operatör için referans numarası kuralı: Bilgi akışı sadeleşiyor

Konsey ile yasama sürecindeki uzlaşma çizgisinde, tedarik zincirinin aşağı halkalarına ilişkin önemli bir sadeleştirme de gündeme geldi. Buna göre, ilk beyanın referans numarasını toplama ve saklama yükümlülüğü, tüm zincir boyunca tekrar eden bir aktarım yerine ilk downstream operatör düzeyinde sınırlandırılıyor. Böylece, denetim izinin kopmaması hedeflenirken, zincirin her adımında aynı idari işlemin tekrarı azaltılıyor.

Bu düzenleme pratikte, bir yandan denetim otoriteleri için tekil beyan üzerinden izlenebilirliği güçlendirmeyi, diğer yandan KOBİ ölçeğinde faaliyet gösteren aktörler için uyum maliyetini kontrol altında tutmayı amaçlıyor.

Neden önemli: Tedarik zinciri, ticaret akışları ve uyum teknolojileri için yeni denge

AB Deforestation Regulation, kakao, palm yağı, soya, sığır eti ve kereste gibi ormansızlaşma riskiyle ilişkilendirilen ürünlerin AB pazarına girişinde deforestasyon içermediğinin kanıtlanmasını hedefleyen bir çerçeve oluşturuyor. Takvim ertelemesi, bu ürün gruplarında AB’ye satış yapan üreticiler, aracılar ve ithalatçılar için hazırlık süresini uzatırken, aynı zamanda uyumun nasıl belgeleneceğine ilişkin operasyonel tasarımı de netleştiriyor.

Özellikle “ilk arz eden operatör” odağının güçlenmesi, şirketlerin izlenebilirlik verisi, tedarikçi doğrulaması ve coğrafi referans gibi alanlarda daha güçlü altyapılara ihtiyaç duyacağı anlamına geliyor. Bu da uyumun yalnızca hukuki bir iş değil, aynı zamanda veri ve teknoloji yatırımı gerektiren bir yönetim konusu haline geldiğini gösteriyor.

2026 ilkbaharı için kritik eşik: Komisyonun sadeleştirme raporu

Hedefli revizyonun kabulü, sürecin kapandığı anlamına gelmiyor. Konsey çerçevesinde, Avrupa Komisyonu’nun sadeleştirmelerin etkisine ilişkin bir değerlendirmeyi 30 Nisan 2026 tarihine kadar ele alması ve gerekirse ilave uyum kolaylaştırma alanlarını tespit etmesi bekleniyor.

Bu nedenle 2026 boyunca, hem AB tarafında uygulama altyapısının olgunlaşması hem de şirketlerin veri ve tedarik zinciri süreçlerini yeni sorumluluk dağılımına göre yeniden kurgulaması, düzenlemenin gerçek etkisini belirleyecek ana eksenlerden biri olacak.