SKD Türkiye ve Alarko Holding öncülüğünde hazırlanan saha araştırması, tarımda kadın ve gençlerin kayıt dışılık, eğitim yetersizliği ve teknolojiye erişim sorunlarıyla karşı karşıya olduğunu ortaya koydu. Veriler, sürdürülebilir tarım dönüşümünün insan kaynağı boyutunda kritik bir kırılmaya işaret ediyor.
Kadın emeği tarımda güçlü, sosyal güvence ve kayıt dışılık sorunu derin
SKD Türkiye’nin “Tarımda kadın ve genç istihdamının güçlenmesi” raporunda aktarılan verilere göre Türkiye’de tarımda çalışan yaklaşık 5 milyon kişi bulunuyor. Ancak son 10 yılda tarımın toplam istihdam içindeki payı %20’lerden %15’in altına geriledi ve bu durum nitelikli iş gücüne erişimde artan bir riske işaret ediyor.
Tarımda çalışan kadın sayısı yaklaşık 2,3 milyon ve bu oran tarım istihdamının neredeyse yarısına denk geliyor. Buna karşın kadınların önemli bir bölümü kayıt dışı, güvencesiz ve ücretsiz aile işçisi konumunda yer alıyor; bu yapı kadın emeğini görünmez kılarken kırsal kalkınmanın sosyal güvence olmadan sürdürülebilirliğini de zayıflatıyor.
Gençler tarımda var, ancak kalıcı istihdam kanalları sınırlı
Rapor kapsamında yapılan anket çalışmasına katılan 349 kişinin %58’i 40 yaş altı. Bu tablo, gençlerin tarıma ilgisinin tamamen kaybolmadığını; doğru destek mekanizmalarıyla sektörün genç kuşaklara devredilebileceğini gösteriyor.
Bununla birlikte katılımcıların yaklaşık %80’i iş bulmayı “zor” veya “oldukça zor” olarak tanımlıyor. Bu değerlendirme, tarımda erişilebilir ve sürdürülebilir istihdam kanallarının nicelik ve nitelik açısından güçlendirilmesi gerektiğine işaret ediyor.
Eğitim ve bilgiye erişim açığı modern tarım dönüşümünü yavaşlatıyor
Tarımda kadın ve genç istihdamına odaklanan saha eğitiminden görünüm.
Rapor, topraksız tarım, iyi tarım uygulamaları, tohum ıslahı, tarımsal kalkınma, zararlılarla mücadele ve doğru gübre kullanımı gibi başlıklarda ciddi bilgi eksikliği bulunduğunu ortaya koyuyor. Örneğin tohum ıslahı konusunda katılımcıların %52’si “fikrim yok” yanıtını veriyor.
En çok talep edilen eğitim konuları ise sürdürülebilir tarım uygulamaları, girişimcilik ve iş kurma ile gübre kullanımı ve bitkisel ürün gelişimi olarak öne çıkıyor. Gençlerin %64’ü girişimcilik eğitimine yoğun ilgi gösteriyor; bu veri, gençlerin tarımda yalnızca iş gücü değil, potansiyel girişimciler olarak da rol alabileceğine işaret ediyor.
Teknolojiye erişim ve dijital okuryazarlık tarımda kırılma noktası
Tarımda kadın ve gençlerin istihdamını güçlendirmeye yönelik saha çalışması.
Katılımcıların yalnızca %14,5’i teknoloji kullanımı konusunda kendisini yeterli görüyor. Bu bulgu, dijital okuryazarlık ve modern tarım tekniklerinin sahada uygulanabilmesi için özellikle kadınlar ve gençlere dönük erişilebilir eğitim ve destek mekanizmalarına ihtiyaç olduğunu gösteriyor.
Mesleki gelişim imkanlarını yeterli bulanların oranı da yalnızca %25 seviyesinde kalıyor. Bu tablo, hem sektöre yeni başlayanların hem de deneyimli çalışanların güncel bilgi ve beceriye erişiminde yapısal bir boşluk bulunduğuna işaret ediyor.
Tarım politikaları, sosyal haklar ve çalışma koşulları kadın ve gençler için yetersiz görülüyor
Katılımcıların yalnızca %17’si ülke tarım politikalarının kadın ve gençleri yeterince desteklediğini düşünüyor. Özel sektör destekleri de %63 oranında “hiç” ya da “az etkili” bulunuyor; bu durum daha erişilebilir, güçlü ve yaygın destek mekanizmalarına duyulan ihtiyacı ortaya koyuyor.
Sosyal haklar konusunda bilgi düzeyini yetersiz bulanların oranı %60. Ayrıca katılımcıların %62’si hijyen, kreş ve iş güvenliği gibi imkanları yeterli bulmadığını belirtiyor; iş sağlığı ve güvenliği imkanlarını “yetersiz” olarak değerlendirenlerin oranı ise %61 düzeyinde.
Sürdürülebilir tarım ve yeşil ekonomi için öncelik: Eğitim, finansman ve pazara erişim
Katılımcı önerileri doğrultusunda öne çıkan ihtiyaçlar arasında finansal desteklerin artırılması (hibe, faizsiz kredi), derinlemesine eğitim ve rehberlik programlarının yaygınlaştırılması, yeni iş birliği ve çalışma fırsatlarının sunulması, pazarlama ve satış desteği sağlanması, teknolojiye erişimin kolaylaştırılması ve yerel ile uluslararası pazarlara erişimin artırılması yer alıyor.
Rapor, tarımda kadınların ve gençlerin güçlenmesini yalnızca sosyal bir başlık olarak değil; gıda güvenliği, verimlilik ve düşük karbonlu üretim hedefleriyle uyumlu bir dönüşüm alanı olarak konumluyor. Bu çerçevede, kadın ve gençlerin aktif rol alması, tarımda kapsayıcı ve sürdürülebilir üretim modeline geçiş için kritik görülüyor.
SKD Türkiye saha araştırması
SKD Türkiye, “Tarımda kadın ve genç istihdamının güçlenmesi” raporu (Aralık 2025).
İlgili haberler
- KAGİDER ve Migros iş birliğiyle tarımda kadın girişimcilere güçlü destek
- PepsiCo ve Sürdürülebilirlik Akademisi’nin vizyonu: Tarımda pozitif gelecek
- TEMA’dan sürdürülebilir tarım ağı
- UNDP ve TBB ile gençlerin geleceği: Meslekler ve dijital dönüşümün önemi
- Polat Enerji ve KAGİDER Armutlu kadın kooperatifini başlattı
© 2025 Yeşil Haber