Ana Sayfa Öne Çıkanlar Klima yükleri elektrik şebekesini zorluyor: TEDAŞ’tan dağıtım şirketlerine acil önlem çağrısı

Klima yükleri elektrik şebekesini zorluyor: TEDAŞ’tan dağıtım şirketlerine acil önlem çağrısı

Yazar

Haz 15, 2025 @ 12:34 Değiştirilme tarihi: Haz 15, 2025 @ 12:34

Klima yükleri elektrik şebekesini zorluyor: TEDAŞ’tan dağıtım şirketlerine acil önlem çağrısı

TEDAŞ, artan klima kullanımı nedeniyle şebeke ve trafo kapasitelerinin hızla güçlendirilmesi gerektiğini açıkladı; Yeşil Haber bu uyarıyı ABD örnekleriyle küresel bağlamda değerlendiriyor.

İklim kriziyle gelen yeni tehdit: aşırı klima yükleri

Küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle birlikte Türkiye’de yaz aylarında klima kullanımında ciddi artışlar yaşanıyor. TEDAŞ’a göre bu artış, mesken ve ticarethane alçak gerilim şebekeleri ile transformatörlerde aşırı yüklenmelere neden olarak şebeke stabilitesini tehdit ediyor.

Şebeke kapasitesi kontrolü ve altyapı iyileştirmesi

TEDAŞ, dağıtım şirketlerine gönderdiği yazıda, klima yüklerinin yoğun olduğu bölgelerde şebeke ve trafo kapasitelerinin kontrol edilmesi, yetersiz kablo kesitlerinin ve transformatör güçlerinin hızla artırılması gerektiğini vurguladı.

OSOS ile gerçek zamanlı izleme zorunluluğu

Mevsimsel yük değişimlerinin gözlemlendiği bölgelerde TEDAŞ, Otomatik Sayaç Okuma Sistemi (OSOS) üzerinden transformatör yük verilerinin anlık izlenmesini öneriyor. Sorun tespit edildiğinde trafolar arası yük aktarımı veya güç artırımına gidilmesi gerektiği belirtildi.

Puant saatlerde yük ölçümü ve kesinti analizi

TEDAŞ ayrıca, puant zamanlarda yük ölçümü yapılmasını ve sigorta atmalarının, şalter açmalarının nedenlerinin bu ölçümlerle tespit edilmesini, böylece kesinti nedenlerinin net şekilde ortaya konulmasını öneriyor.

Önleyici bakım, akıllı donanım ve dinamik çözümler

Düzenli önleyici bakım ile arızaların önlenmesi,
Ekonomik ömrünü tamamlamış ekipmanların yenilenmesi,
Dinamik kompanzasyon sistemleri ile reaktif yükün azaltılması,
OLTC özellikli trafolar ile gerilim dalgalanmalarının dengelenmesi,
Termal kameralar ile önleyici arıza izleme yapılması,
Kullanıcılara enerji verimli klima tercihi önerilmesi

Tedarik güvenliği için kararlı adımlar

Bu önlemler sayesinde TEDAŞ, şebekelerin iklim değişikliğine ve artan klima yüklerine karşı dayanıklılığının artırılmasını amaçlıyor. Hedef; kesintisiz enerji arzını sağlamak.

Türkiye ile benzer iklim hatlarında olan ABD eyaletlerinden örnekler

Türkiye’de özellikle İstanbul–İzmir–Antalya hattı, yaz aylarında yüksek sıcaklık ve nemin birleşimiyle klima kullanımının pik yaptığı bölgelerden biri. Bu kuşak, hem nüfus yoğunluğu hem de konut ve ticari klima penetrasyonu açısından dikkat çekiyor. Her ne kadar güneydoğu ve iç bölgeler de sıcaklık etkisi altına girse de, asıl elektrik tüketim baskısı bu kıyı hattında yoğunlaşıyor. Bu durum, planlama, altyapı yatırımları ve şebeke dayanıklılığı açısından özel bir dikkat gerektiriyor.

ABD’de özellikle Texas, Arizona ve California eyaletleri, yıllardır yaz mevsiminde klima kaynaklı pik yük sorunlarıyla mücadele ediyor; uyguladıkları çözümler Türkiye için ilham verici olabilir.

Texas: gerçek zamanlı izleme ve uyarı sistemleri

ERCOT (Texas Elektrik Güvenilirlik Konseyi), bölgesel yük değişimlerini gerçek zamanlı izleme ve erken uyarı sistemleri ile yönetiyor. Bu yaklaşım, TEDAŞ’ın OSOS sistemine referans teşkil ediyor.

Arizona: mikro şebeke ve talep yönetimi

Arizona’da smart grid ve demand response sistemleri yaygın. Saatlik tarifeler ve uzaktan kontrol mekanizmaları, klima kullanımının piklerini yöneterek şebekeyi dengede tutuyor.

California: enerji verimliliği ve bilinçli tüketim

California, yüksek verimli klima sistemlerine vergi teşviki ve tüketici bilinçlendirme kampanyaları ile kullanıcı davranışlarını yönlendiriyor. TEDAŞ’ın verimli klima önerisi bu yaklaşımla paralellik gösteriyor.

Klima kullanıcıları için pratik yük dengeleme önerileri

TEDAŞ’ın çağrısı büyük ölçüde dağıtım şirketlerine yönelik olsa da, bireysel kullanıcıların tüketim alışkanlıklarını değiştirmesi de genel yükü hafifletebilir. Özellikle yaz aylarında klima kullanımının puant saatlere denk gelmesi, hem sistem dengesini zorlar hem de enerji maliyetlerini artırır.

Yeşil Haber olarak daha önce yayınladığımız “En sıcak günlerde klima kullanımında dikkat edilmesi gerekenler” başlıklı yazımızda da vurguladığımız gibi:

Klimaları puant saatler dışında çalıştırmak (örn. 14:00–17:00 arası yoğunluk yerine sabah veya akşam saatleri)
Isı ayarını 22–24°C aralığında tutmak,
Periyodik bakım ile cihazın verimliliğini artırmak,
Güneş ışığını kesen perdeler kullanmak ya da odada havalandırma sağlayacak şekilde doğal yöntemleri desteklemek,
Enerji verimliliği yüksek (A++ ve üzeri) klima modellerini tercih etmek

Bu gibi küçük değişiklikler bile hem enerji faturasını düşürür hem de şebekenin dayanıklılığına katkı sağlar. Bireysel düzeyde alınan bu önlemler, ulusal çapta sürdürülebilirliğe dönüşebilir.

Yeşil Haber yorumu: altyapı kadar bilinç de gerekli

TEDAŞ’ın çağrısı, sadece teknik çözümler değil; aynı zamanda kent planlaması, enerji politikaları ve bireysel tüketim alışkanlıkları arasında yeni bir denge arayışını temsil ediyor. Altyapı hazırlığı ve kullanıcı bilinçlenmesi, sürdürülebilir bir enerji geleceği için birlikte yürütülmeli.