Tayvan’da geliştirilen biyobozunur MXene-bambu elektrotlar, su geçirmezlik ve esneklik özellikleriyle giyilebilir sensörler, sağlık ve egzoskeleton teknolojilerinde yeni bir dönem başlatıyor.
National Taiwan University araştırmacıları, çevre dostu yeni nesil elektrotlar geliştirerek giyilebilir elektronikler için önemli bir adım attı. MXene nanosheet’leri bambu kaynaklı selüloz nanoliflerle birleştirilerek üretilen bu elektrotlar, esneklik, suya dayanıklılık ve ayarlanabilir iletkenlik gibi özellikleri aynı yapıda sunuyor. Araştırma Advanced Science dergisinde yayımlandı. 
Bambu ve MXene birleşimiyle biyobozunur elektrot teknolojisi
Geliştirilen MXene-bambu elektrotların temelini bambudan elde edilen selüloz nanolifler oluşturuyor. Bu doğal yapı MXene nanosheet’leriyle bütünleşerek hem mekanik dayanıklılığı artırıyor hem de elektron taşınımını kolaylaştırıyor. Böylece biyobozunur bir kağıt formunda üretilen elektrotlar, çevre dostu ve yüksek performanslı bir seçenek haline geliyor. Düşük maliyetle ölçeklenebilir üretim ise teknolojiyi ticari uygulamalara uygun kılıyor.
Ecoflex kaplama ile suya dayanıklı ve nefes alabilen yapı
Elektrotlar, nefes alabilen Ecoflex tabakasıyla kaplanarak su geçirmez hale getirildi. Bu kaplama, elektrotların nemli ortamlarda dahi performansını korumasını sağlıyor. Testler, tekrar eden bükülme ve hareketlerde bile malzemenin dayanıklılığını ve hassasiyetini yitirmediğini ortaya koydu. Bu özellikler, özellikle ter ve dış etkenlere maruz kalan giyilebilir sensörlerde uzun ömürlü kullanım imkanı sunuyor. 
Kas aktivitesi ve egzoskeleton kontrolünde yüksek hassasiyet
MXene-bambu elektrotlar, kas aktivitesi izleme ve hareket algılamada yüksek hassasiyet sağlıyor. Elektromiyografi (EMG) testlerinde düşük gürültü seviyeleri sayesinde kas sinyalleri net biçimde kaydedildi. Bu sayede egzoskeletonların daha hassas kontrol edilmesi mümkün hale geliyor. Elektrotlar, günlük hayatta giyilen akıllı bilekliklerden rehabilitasyon cihazlarına kadar geniş bir kullanım yelpazesinde yer alabilir.
Elektronik atık sorununa çevre dostu çözüm
Elektronik atık, giyilebilir cihazların sürdürülebilirliği açısından en büyük sorunlardan biri olmaya devam ediyor. Birleşmiş Milletler’e göre dünyada her yıl yaklaşık 50 milyon ton elektronik atık ortaya çıkıyor ve bu miktarın 2030’a kadar 74 milyon tona ulaşması bekleniyor. Türkiye’de ise 2019 yılında yaklaşık 847 bin ton e-atık üretildi. Artış eğiliminin sürdüğü biliniyor. MXene-bambu elektrotlar, biyobozunur yapıları sayesinde bu soruna alternatif bir yaklaşım sunuyor. Doğa dostu üretim süreci ve geri dönüşebilirliğiyle teknoloji, sürdürülebilir elektronik tasarımların önünü açıyor. 
Küresel pazarın büyüme potansiyeli
Araştırmalar, giyilebilir teknoloji pazarının 2030 yılına kadar 186 milyar dolara ulaşacağını öngörüyor. 2023 yılında dünya genelinde yaklaşık 490 milyon giyilebilir cihaz satışı gerçekleşti ve bu sayı her yıl artmaya devam ediyor. Türkiye’de de sağlık odaklı giyilebilir sensörlere yönelik talep artıyor; özellikle nabız ölçer, EKG takip cihazları ve sporcu performans sensörleri öne çıkıyor. MXene-bambu elektrotların yerli Ar-Ge çalışmalarıyla uyarlanması, Türkiye’nin bu pazarda söz sahibi olmasına katkı sağlayabilir.
Türkiye’de araştırma ve sektörler için yeni fırsatlar
Bu tür biyobozunur giyilebilir sensörlerin Türkiye’de üniversiteler ve TÜBİTAK destekli projeler aracılığıyla geliştirilmesi, ülkenin elektronik atık sorununa çözüm sunabileceği gibi yeni bir endüstri yaratma potansiyeli de taşıyor. Türkiye’nin güçlü tekstil sanayii, akıllı kumaş uygulamalarıyla bu teknolojiyi hızla entegre edebilir. Savunma sanayinde ise ASELSAN ve TUSAŞ gibi kurumların giyilebilir çözümler alanında bu tür yeniliklerden yararlanma imkanı bulunuyor. 
Giyilebilir teknolojilerin geleceğinde yeşil inovasyon
Araştırma ekibinin yürütücüsü Prof. Tzu-En Lin, “Bu yenilik, yeşil ve ölçeklenebilir elektroniklerin önünü açarak gelecek nesil giyilebilir ve yardımcı teknolojiler için yeni bir yol sunuyor” dedi. Çalışma, uluslararası bilim dünyasında çevre dostu elektronikler alanında atılmış en yenilikçi adımlardan biri olarak değerlendiriliyor. Akademik çevrelerde bu tür biyobozunur çözümlerin hem sağlık teknolojilerinde hem de günlük yaşamda kullanılan giyilebilir sensörlerde yaygınlaşması bekleniyor. Türkiye’de de benzer projelerin desteklenmesi, elektronik atık sorununa çözüm ve yeni nesil yeşil teknolojilere katkı sağlayabilir.
Yeşil giyilebilir teknolojilerin yükselişi
MXene-bambu elektrotlar, biyobozunur yapıları ve yüksek performanslarıyla giyilebilir teknolojilerde yeni bir dönemin kapısını aralıyor. Suya dayanıklılık, esneklik ve düşük maliyet gibi özellikler, bu yeniliği sadece laboratuvar seviyesinde değil, günlük yaşamda da uygulanabilir hale getiriyor. Önümüzdeki yıllarda sağlık, spor, akıllı tekstil ve savunma sektörlerinde yaygınlaşması beklenen bu çözümler, sürdürülebilir ve çevre dostu teknolojilerin küresel ölçekte hızla hayatımıza gireceğini gösteriyor.
İlgili Makaleler
- Güney Kore’nin nemle çalışan biyobozunur kâğıt bataryası
- Suda çözünebilen bellek cihazı: E-atık sorununa çözüm yolu
- Ortam ışığı teknolojisiyle pilsiz elektronik geliyor
- 14 Ekim Uluslararası E-Atık Günü: Sıfır atık ve geri dönüşüm
- Loş ışıkta çalışan yeni nesil güneş panelleri
- Mantarla çalışan biyobozunur pil sürdürülebilir enerji sunuyor
© 2025 Yeşil Haber