Dicle Elektrik, kaçak elektrikle yapılan vahşi sulamanın su kaynaklarını tükettiğini ve tarım arazilerini çoraklaştırdığını vurgulayan yeni bir farkındalık kampanyası başlattı.
Kampanya, kuraklık verileri ve sahadan gözlemlerle enerji–su–toprak dengesindeki kırılganlığa dikkat çekiyor.
Vahşi sulama, kaçak elektrik ve enerji–su–toprak dengesi
Şirket, kamu spotu formatındaki filmde kaçak elektrikle çalışan verimsiz sistemlerin normalden yaklaşık 9 kat daha fazla enerji harcayabildiğini ve bunun hem enerji kaybına hem de ekolojik yıkıma yol açtığını vurguluyor. Saha verilerine göre bazı bölgelerde kuyu derinlikleri 800 metreyi aşıyor; bu derinlikten su çekimi yeraltı su seviyelerini hızla düşürürken, toprak yapısının bozulması ve obruk riski de artıyor. Enerji tüketimi, su güvenliği ve toprak verimliliği birbirini tetikleyen bir döngü içinde olumsuz etkileniyor.
Kuraklık verileri: yağışlar son 52 yılın en düşük seviyesinde
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü’nün “İklim, Fenolojik Durum ve Sulama İzleme İstatistikleri, Haziran 2025” verilerine göre, Güneydoğu Anadolu’da Haziran ayında yağış 1,7 mm ile 1991–2020 ortalamasının %80,4 altında gerçekleşti. 1 Ekim 2024 – 30 Haziran 2025 dönemini kapsayan su yılı yağışları ise normalin %26 altında kalarak son 52 yılın en düşük seviyesine indi. Bu tablo, yanlış sulama uygulamalarıyla birleştiğinde bölgesel su stresini hızlandırıyor.
Damla sulama ile su tasarrufu ve sürdürülebilir tarım
Vahşi sulama ile suyun kontrolsüz şekilde tarlaya bırakılması, hem yeraltı su seviyelerini hızla tüketiyor hem de toprağın yapısını bozarak çoraklaşmaya neden oluyor. Buna karşılık damla sulama gibi modern yöntemler, suyu doğrudan bitki köklerine ulaştırarak %40–60 oranında su tasarrufu sağlıyor. Ayrıca enerji ihtiyacını da azaltıyor, çünkü düşük basınçlı sistemlerle çalışıyor.
Uzmanlara göre damla sulama, yalnızca su verimliliği değil aynı zamanda ürün verimliliğini de artırıyor. Bitkilerin ihtiyacı olan su ve besinler eşit ve düzenli verildiği için kalite kayıpları azalıyor. Böylece çiftçi daha az kaynakla daha fazla ürün elde edebiliyor. Türkiye’de özellikle GAP ve Konya Ovası’nda yaygınlaşan projeler, bu dönüşümün öncü örneklerini oluşturuyor.
Güneş panelleriyle desteklenen sulama sistemleri de geleceğin çözümü olarak öne çıkıyor. Enerji maliyetlerini düşüren bu sistemler, hem suyun hem de elektriğin sürdürülebilir kullanımına katkı sağlıyor. Dünya genelinde Hindistan, İspanya ve İsrail gibi ülkelerde çiftçiler bu entegrasyonu yaygın biçimde uyguluyor. Türkiye’nin de bu alanda yatırımlarını hızlandırması, kuraklık riskini azaltırken tarımsal üretimde süreklilik sağlayacaktır.
Kampanyanın mesajı ve formatı
Kampanya, “Yeteri Kadar En Doğru Karar” projesi kapsamında “Bugün Kaçak, Yarın Çorak” ana sloganıyla yayımlandı. Kamu spotu; kaçak elektrik ve vahşi sulamanın, mısır gibi yüksek su tüketimli ve ekimi sınırlı/ yasak ürünlerde ısrar dahil yanlış uygulamalarla birleştiğinde su ve enerji krizini derinleştirdiğini görsel anlatımla ortaya koyuyor. Film, kuraklık riski ve su verimliliği ekseninde modern sulama yöntemlerinin yaygınlaştırılmasına çağrı yapıyor.
Genel müdür açıklaması
Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas kampanyaya ilişkin değerlendirmesinde şunları söylüyor: “Vahşi sulama sadece kaçak elektrik kullanımıyla sınırlı kalmıyor. Bir yandan yeraltı sularını diğer yandan verimli topraklarımızı hızla yok ediyor. Son saha ölçümlerimizde 800 metreyi aşan derinliklerden su çekildiğini görüyoruz. Oysa modern ve doğru sulama yöntemleriyle su kaynaklarımızı koruma ve toprağımızı gelecek nesillere sağlıklı bırakma şansımız var. Bugün doğru adımı atarsak, yarın toprağımızı, suyumuzu ve geleceğimizi kurtarabiliriz.”
Yeşil Haber değerlendirmesi: Su verimliliği ve modern sulama önceliği
Firecarrier bakışıyla bu kampanya, yalnızca bölgesel bir farkındalık girişimi değil; dünya genelinde su ve enerji yönetiminde yaşanan dönüşümün bir parçası. Bugün Avrupa’dan Asya’ya, Afrika’dan Amerika’ya kadar pek çok ülkede vahşi sulamadan damla ve yağmurlama sistemlerine geçiş için ciddi teşvikler uygulanıyor. Türkiye’de de Tarım ve Orman Bakanlığı ile DSİ’nin modern sulama yatırımları, GAP ve Konya Ovası’ndaki projeler benzer bir dönüşümün zeminini oluşturuyor.
Su verimliliği yalnızca çiftçinin maliyetlerini azaltmıyor; aynı zamanda yeraltı su seviyelerini koruyor, enerji tüketimini düşürüyor ve sera gazı emisyonlarını azaltıyor. İspanya ve Portekiz’de AB destekli modern sulama yatırımları, Hindistan’da güneş panelli pompaj sistemleri, Afrika’nın bazı bölgelerinde ise tarımsal üretimi artıran yenilenebilir enerji tabanlı sulama projeleri bu dönüşümün örnekleri arasında.
Bölgesel kuraklık göstergeleri ve 800 metreyi aşan kuyu derinlikleri dikkate alındığında; su verimliliği, ürün deseninin rasyonelleştirilmesi ve kaçak kullanımın önlenmesi birlikte ele alınması gereken kritik başlıklar. Özellikle yüksek su tüketimli mısır gibi ürünler yerine, iklime ve coğrafyaya uygun, daha az su isteyen ürünlerin desteklenmesi stratejik önem taşıyor. Bu yaklaşım yalnızca yerel ekosistemleri değil, aynı zamanda gıda güvenliğini de koruyor.
Enerji ve tarım politikalarının kesişiminde su–enerji–gıda güvenliği üçgeni, geleceğin en kritik sürdürülebilirlik konusu olarak öne çıkıyor. Dünya Bankası, FAO ve AB Yeşil Mutabakatı çerçevesindeki raporlar, su kaynaklarının yanlış yönetilmesinin ekonomik büyümeyi doğrudan sınırlayacağını ortaya koyuyor. Türkiye’nin modern sulama yöntemlerini yaygınlaştırması, yenilenebilir enerji tabanlı sulama altyapısına geçişi ve bölgesel iklim uyum programlarını hızlandırması, iklim krizine karşı dayanıklılığı artıracaktır.
Görüşlerinizi paylaşın
Sizce Türkiye’de vahşi sulamanın önlenmesi ve modern sulama yöntemlerinin yaygınlaştırılması için hangi adımlar öncelikli olmalı? Yorumlarınızı aşağıda paylaşabilirsiniz.
İlgili haberler
- Tarımsal sulamada elektrik krizi için güneş enerjisi çözümü
- Türkiye’nin ilk TarımGES’i elektrik üretimine başladı
- İklim değişikliğinin tarıma etkileri TarımGES ile azalacak
- BM raporu: Türkiye’nin yüzde 88’i çölleşme riski altında
© 2025 Yeşil Haber