Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) bünyesindeki Nadir Toprak Elementleri Araştırma Enstitüsü (NATEN), kritik mineraller alanında Türkiye’nin ilk laboratuvarını devreye aldı.
Hızlı bakış
- Türkiye’de ilk kez bir nadir toprak elementleri laboratuvarı devreye alındı.
- Eskişehir Beylikova sahasından kaynaktan uç ürüne kadar üretim hedefleniyor.
- Yerli mıknatıs üretimi, enerji ve savunma sanayisi açısından kritik bir adım.
- Laboratuvar teknolojisi ve işleme altyapısı geliştirmek dışa bağımlılığı azaltmak için önemli.
- Dünya genelinde nadir toprak elementleri işleme kapasitesi sınırlı, Türkiye için stratejik fırsat oluşuyor.
Milli kaynaklardan kritik minerallere
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, enerji ve sanayi sektörlerinde dışa bağımlılığı azaltmak amacıyla nadir toprak elementlerinin ekonomiye kazandırılmasına yönelik çalışmalarını hızlandırdı. TENMAK NATEN, bu hedef doğrultusunda Türkiye’nin ilk Nadir Toprak Elementleri (NTE) Cevher Zenginleştirme ve Saflaştırma Laboratuvarını faaliyete geçirdi.
Eskişehir Beylikova kaynakları ve ikincil atıklar
NATEN Başkanı Belma Soydaş Sözer, Eskişehir Beylikova sahasından elde edilen kaynakların uç ürüne kadar üretileceğini, ayrıca atıklardan da nadir toprak elementleri ve diğer kritik madenlerin geri kazanımı üzerinde çalıştıklarını belirtti. Sözer, “İkincil kaynaklar olarak ifade ettiğimiz atıklardan NTE elde edebiliyoruz. Böylece hem kaynak verimliliğini artırıyor hem de çevresel sürdürülebilirliğe katkı sağlıyoruz.” dedi.
Enerji ve savunma için yerli mıknatıs üretimi
TENMAK NATEN bünyesinde kurulan Yerli Kalıcı Mıknatıs Üretim ve Ar-Ge Sistemi ile enerji ve savunma sanayinde kullanılan manyetik malzemelerin yerli üretimi hedefleniyor. Devreye alma süreci devam eden sistemle külçe, şerit ve toz mıknatıs üretimleri yapılacak. Kalıp tasarımı, sinterleme ve manyetik alan analizleri gerçekleştirilecek.
Teknolojik bağımsızlığa katkı
Bu yatırımla Türkiye, kritik minerallerin işlenmesi ve ileri teknolojik malzemelere dönüştürülmesi konusunda önemli bir adım attı. TENMAK NATEN’in çalışmaları, hem yerli üretim kapasitesini güçlendirecek hem de stratejik sektörlerde tedarik güvenliğini artıracak.
Uç ürüne kadar üretim
“Uç ürüne kadar üretim” ifadesi, cevherin yalnızca çıkarılmasını değil; zenginleştirme, saflaştırma ve ileri teknolojik bileşenlere dönüştürülmesi süreçlerinin tamamını kapsar. Böylece nadir toprak elementleri, mıknatıs veya pil gibi nihai ürünlerde kullanılabilecek hale getirilir. Bu yaklaşım, Türkiye’nin hammadde ihracatçısı değil, yüksek katma değerli malzeme üreticisi olma hedefini yansıtır.
Küresel perspektif
Dünyada bu alanda benzer laboratuvarlar ABD, Çin, Japonya ve Avustralya’da faaliyet gösteriyor. Özellikle Çin, dünya nadir toprak elementlerinin işleme kapasitesinin yaklaşık yüzde 80’ini elinde bulunduruyor. Bu nedenle ülkeler, stratejik bağımsızlık için kendi NTE işleme ve Ar-Ge altyapılarını kuruyor.
Bu tür laboratuvarların kurulması yalnızca maden zenginleştirme değil, aynı zamanda yüksek sıcaklık fırınları, iyon değişim sistemleri, lazer spektroskopisi, manyetik ölçüm cihazları, vakum sinterleme ve malzeme karakterizasyonu gibi ileri teknolojik ekipmanlara sahip olmayı gerektiriyor. Ayrıca disiplinler arası bir ekip —malzeme bilimciler, kimya mühendisleri, nükleer araştırmacılar ve veri analistleri— bu süreçte birlikte çalışıyor.
TENMAK NATEN’in kurduğu altyapı, bu anlamda Türkiye’nin sadece bir kaynak ülkesi değil, kritik minerallerde teknolojik üretim zincirine dahil olma yolunda stratejik bir adımı temsil ediyor.
Yorumlar
Türkiye’nin nadir toprak elementleri alanındaki bu yatırımı, hem enerji bağımsızlığı hem de teknolojik dönüşüm açısından kritik bir adım olarak görülüyor. Peki sizce, Türkiye’nin bu stratejik alandaki önceliği hangi yönde olmalı? Yorumlarınızı bizimle paylaşın.
İlgili haberler
- Nadir Toprak Elementleri ve Türkiye’nin Stratejik Geleceği
- Türkiye Nadir Toprak Elementlerinde Küresel Liderliğe Hazırlanıyor
- Türkiye Nadir Toprak Elementleri İşleme Sürecinde Çin ile İşbirliğe Hazırlanıyor
- 694 Milyon Ton Beylikova Nadir Toprak ve İşleme Teknolojisi
- Temiz Enerji İçin Kritik Mineraller ve Sürdürülebilir Madencilik
© 2025 Yeşil Haber