Ana Sayfa Öne Çıkanlar İspanya hükümeti, 28 Nisan elektrik krizi raporunu yayınladı: Sorunlar, dersler ve yeni...

İspanya hükümeti, 28 Nisan elektrik krizi raporunu yayınladı: Sorunlar, dersler ve yeni önlemler

Yazar

Haz 18, 2025 @ 20:40 Değiştirilme tarihi: Haz 18, 2025 @ 20:50

İspanya, 28 Nisan 2025 tarihinde yaşanan büyük çaplı elektrik kesintisinin analiz raporunu açıkladı. Raporda krizin nedenleri, eksiklikler ve alınması gereken önlemler detaylandırıldı.

Krizin temel sebebi: Aşırı gerilim kaynaklı zincirleme sorunlar

İspanya’nın elektrik sisteminde 28 Nisan 2025 tarihinde yaşanan büyük çaplı kesintinin sebebi, multifaktöriyel nedenlerle oluşan aşırı gerilim ve sistemin kontrol kapasitesindeki eksiklikler olarak belirlendi. Bu durum, İspanya hükümeti tarafından oluşturulan ve Sara Aagesen başkanlığındaki kriz analiz komitesinin raporunda açıklandı.

Kesintinin kronolojik gelişimi

Faz 0: Voltaj istikrarsızlığı

Kesintiden önceki günlerde voltajda dalgalanmalar yaşandı. Kesintinin gerçekleştiği sabah olan 28 Nisan’da bu dalgalanmaların sıklığı ve şiddeti arttı.

Faz 1: Sistem osilasyonları (12:00 – 12:30)

Saat 12.03’te anormal bir osilasyon (0,6 Hz) görüldü. Bu durum yaklaşık 4 dakika boyunca gerilim dalgalanmasına neden oldu. Sistem Operatörü, voltaj dalgalanmasını dengelemek için Fransa bağlantısını azalttı ve şebekeyi yeniden yapılandırdı. Ancak bu önlemler, voltajı yükselten yan etkiler yarattı. Ardından, saat 12.16 ve 12.19’da daha küçük osilasyonlar kaydedildi.

Faz 2: Santrallerin devre dışı kalması (12:32:57 – 12:33:18)

Hızla yükselen gerilim nedeniyle Granada, Badajoz, Segovia, Huelva, Sevilla ve Cáceres başta olmak üzere çok sayıda santral devre dışı kaldı. Bazı santraller, yasal gerilim limitleri aşılmadan önce devre dışı kalırken, bazıları ise limitleri aştıktan sonra güvenlik amacıyla kapandı.

Faz 3: Elektrik sisteminin çöküşü (12:33:18 – 12:33:30)

Artan voltaj seviyesi nedeniyle zincirleme bir reaksiyon oluştu ve sistem Fransa ile senkronizasyonu kaybetti. Sonuç olarak tüm İber Yarımadası genelinde “sıfır elektrik” durumu gerçekleşti.

Siber saldırı ihtimali resmi olarak dışlandı

İspanya hükümetinin oluşturduğu kriz analiz komitesi bünyesindeki Siber Güvenlik ve Dijital Sistemler Çalışma Grubu, ülke tarihindeki en kapsamlı siber güvenlik incelemesini gerçekleştirdi. Aralarında sistem operatörleri, kontrol merkezleri ve enerji üretim tesislerinin bulunduğu kritik altyapılardan elde edilen 133 GB’lık veri, toplamda 75’ten fazla uzman tarafından titizlikle analiz edildi. İncelemeler sonucunda, olayın herhangi bir aşamasında siber saldırıya dair hiçbir kanıt bulunmadığı resmi olarak açıklandı. Buna karşın raporda, gelecekte benzer tehditlere karşı ağ segmentasyonu, gelişmiş tehdit algılama sistemleri ve Avrupa Birliği siber güvenlik normlarının hızlıca adapte edilmesi gerektiğinin altı çizildi.

Sistem nasıl yeniden aktif hale geldi?

Kesintinin ardından enerji akışı Fransa ve Fas’tan yapılan bağlantılar ile hidroelektrik santrallerinin devreye girmesiyle kademeli olarak sağlandı. Saat 22:00 itibarıyla ülkedeki elektriğin yaklaşık %50’si geri kazanıldı. Ertesi gün sabah saat 07:00 itibarıyla ise elektrik arzı %99,95 seviyesine ulaştı.

Krizin ortaya çıkardığı sistemsel eksiklikler

Voltaj kontrol kapasitesi yetersizliği: Kriz günü, voltaj düzenlemesi sağlayabilecek santrallerin sayısı yılın en düşük seviyesinde kaldı. Ayrıca bazı santraller, sistem operatörünün talimatlarını yerine getiremedi veya yanlış enerji üreterek sorunu büyüttü.
Koruma sistemlerinin yanlış tepkisi: Sistem koruma mekanizmaları, aşırı gerilimi azaltmak yerine daha da arttıran reaksiyonlar gösterdi. Bu durum zincirleme reaksiyonu hızlandırdı.

Komite tarafından önerilen yeni önlemler

Yeni regülasyonların uygulamaya alınması (PO 7.4): Elektronik güç çözümleriyle voltaj dalgalanmalarının daha etkili yönetilmesi önerildi.
Planlı elektrik tüketimi: 2025–2030 döneminde özellikle endüstriyel tüketimlere öncelik verilmesi planlandı.
Depolama ve esneklik: Enerji depolama kapasitesinin artırılması ve sistem esnekliğinin yükseltilmesi kararlaştırıldı.
Uluslararası bağlantılar: Fransa ile enerji bağlantılarının güçlendirilmesi tavsiye edildi.
Siber güvenlik önlemleri: Avrupa Birliği siber güvenlik normlarının hızlı adaptasyonu ve gelişmiş olay algılama sistemlerinin uygulanması gerektiği belirtildi.

Türkiye için çıkarılacak dersler: Yenilenebilir enerji, altyapı modernizasyonu ve siber güvenlik öncelikli olmalı

İspanya ve Portekiz’de yaşanan büyük çaplı elektrik kesintisi, Türkiye açısından önemli uyarılar taşıyor. Türkiye’nin artan yenilenebilir enerji yatırımlarına paralel olarak, enerji altyapısını daha dayanıklı ve modern hale getirmesi gerekiyor. Özellikle voltaj kontrolü, sistem esnekliği ve depolama kapasiteleri gibi teknik yeteneklerin artırılması, şebeke istikrarı için kritik öneme sahip. Ayrıca yapay zeka destekli şebeke yönetimi ve gelişmiş siber güvenlik önlemlerine yönelik stratejik planlama, benzer krizlerin yaşanmaması adına öncelikli hale getirilmeli.

Raporun tam metnine erişim

İspanya hükümeti tarafından yayınlanan raporun tamamına ulaşmak isteyen okuyucular, resmi kaynaklardan detayları inceleyebilirler. Raporun İspanyolca orjianal halini indirmek için tıklayınız.