Finlandiya’nın Pornainen kasabasında kurulan 100 MWh kapasiteli kum bataryası, güneş ve rüzgar enerjisini depolayarak, bölgenin merkezi ısıtma ihtiyacını temiz kaynaklarla karşılamaya başladı. Düşük maliyetli ve sürdürülebilir yapısıyla dikkat çeken sistem, Finlandiya’nın enerji dönüşümünde simgesel bir adım olarak görülüyor.
Basit tasarımı ve düşük maliyetiyle öne çıkan bu enerji depolama teknolojisi, Finlandiyalı şirket Polar Night Energy tarafından geliştirildi. Kum bataryası, elektrikle ısıtılan yoğun kum veya kum benzeri malzemelerle ısıyı 500 santigrat dereceye kadar depolayabiliyor. Dirençli ısıtma prensibi sayesinde, şebekeden gelen fazla güneş ve rüzgar elektriği etkin bir şekilde ısı enerjisine dönüştürülüyor.
Isı, ihtiyaç duyulduğunda sıcak hava dolaşımıyla, bir eşanjor aracılığıyla suya aktarılıyor ve böylece merkezi ısıtma sistemlerine entegre ediliyor. Isı depolama sürecinin karmaşıklığı, büyük hacimli kum ortamında ısının nasıl dağıldığından kaynaklanıyor. Bu fiziksel süreci yönetebilmek için sistem, bilgisayar modelleriyle ısı dağılımını sürekli izliyor ve böylece ne kadar enerjinin hangi hızla kullanılabileceğini hassas biçimde hesaplayabiliyor.
Pornainen’de ısıtma altyapısı dönüşüyor
13 metre yüksekliğinde ve 15 metre çapındaki yeni kum bataryası, 100 MWh termal enerji kapasitesine sahip. Yaz aylarında bir aylık, kış aylarında ise bir haftalık ısıtma ihtiyacını tek başına karşılayabilecek büyüklükte.
Bu sistemle birlikte ahşap yongası tüketimi yaklaşık %60 azalırken, petrole dayalı ısıtma tamamen terk ediliyor. Mevcut biyokütle kazanı ise artık sadece yedek olarak devrede kalacak. Toplamda yılda 160 ton karbon emisyonunun önüne geçilmesi bekleniyor. Bu miktar, yaklaşık 70 benzinli otomobilin yıllık salımına denk geliyor.
Ezilmiş sabuntaşıyla sürdürülebilir malzeme seçimi
Pornainen’deki kum bataryası, geleneksel nehir kumları yerine Finli şömine üreticisi Tulikivi tarafından sağlanan ezilmiş sabuntaşından üretiliyor. Bu taş, hem termal kapasitesi hem de yerel ve atık bazlı olmasıyla döngüsel ekonomiye katkı sağlıyor.
Polar Night Energy, her proje için en uygun depolama malzemesini termodinamik özelliklerine ve maliyetlerine göre seçiyor. Farklı kum benzeri yapılar, çevresel ve teknik avantajları doğrultusunda test ediliyor.
Finlandiya’dan dünyaya açılan bir model
Kum bataryası teknolojisi ilk kez 2022 yılında Kankaanpää kasabasında daha küçük çaplı bir pilot uygulamayla kullanıldı. Bu adım, Finlandiya’nın enerji bağımsızlığı hedefi doğrultusunda kritik bir zamanda gerçekleştirildi.
Pornainen projesiyle birlikte kapasite 10 kat artarken, sistem Finlandiya’nın enerji dönüşümünde simgesel bir adım haline geldi. Belediye Başkanı Antti Kuusela, “Pornainen sürdürülebilir enerji çözümlerinde öncü olmak istiyor. Kum bataryası bu hedefin merkezinde” diyor.
Şirket, şimdi bu teknolojiyi Almanya, Hollanda ve Kanada gibi ülkelerdeki enerji şirketleriyle yürüttüğü görüşmeler aracılığıyla uluslararası pazara taşımak için çalışıyor. Ayrıca termal enerjinin tekrar elektriğe dönüşümüne yönelik Valkeakoski’de bir pilot projeye başlamış durumda.
Kum bataryaları temiz enerji geleceğinde nasıl bir rol oynayacak?
Finlandiya’da uygulamaya alınan kum bataryası sistemi, yenilenebilir enerji kaynaklarının süreksizliğini dengeleyerek merkezi ısıtma gibi temel altyapılarda fosil yakıt bağımlılığını azaltmanın mümkün olduğunu gösteriyor. Düşük maliyetli, sürdürülebilir ve yerel malzemelerle uyumlu bu teknoloji, gelecekte farklı iklim koşullarına ve bölgesel ihtiyaçlara uyarlanarak daha geniş ölçekte kullanılabilir. Isı depolamanın elektriğe kıyasla daha verimli olduğu uygulamalarda, kum bataryaları enerji dönüşümünün kritik bir bileşeni haline gelebilir.
İlgili makaleler
- Kontrolmatik Teknoloji’den 303,5 MWh’lik enerji depolama sistemi
- Elektrik piyasasında yenilenebilir enerji ve depolama odaklı değişiklikler
- Çin çift kuleli güneş termal santrali CSP verimliliği artırıyor
© 2025 Yeşil Haber