Estonya’daki Tartu Üniversitesi’nde geliştirilen sistemle, eski akıllı telefonlar deniz altı gözlemi ve toplu taşıma analizinde kullanılabilir hale getiriliyor.
Her yıl 1,2 milyardan fazla akıllı telefon üretiliyor. Ancak bu cihazların ömrü giderek kısalıyor; çoğu tüketici telefonunu 2-3 yıl içinde değiştiriyor. Bu da ekonomik kaybın ötesinde, çevreye zarar veren büyük bir elektronik atık (e-atık) yığınına neden oluyor.
Bu kısırdöngüye farklı bir yaklaşım getiren Estonya Tartu Üniversitesi’nden bilim insanları, kullanılmayan akıllı telefonları mikro veri merkezlerine dönüştürecek yenilikçi bir yöntem geliştirdi. IEEE Pervasive Computing dergisinde yayınlanan bu çalışma, süreci ayrıntılarıyla ortaya koyuyor.
3D baskı destekli sistem sadece 8 euroya kurulabiliyor
Yöntem oldukça basit ama etkili: Telefonların pilleri çıkartılıyor, kimyasal sızıntı riskini azaltmak için harici enerji kaynakları kullanılıyor. Ardından dört eski telefon 3D yazıcı ile özel olarak tasarlanmış bir kasada birleştiriliyor ve yeniden programlanarak veri işleme kapasitesi kazandırılıyor. Tüm bu dönüşümün maliyetiyse yalnızca 8 euro.
Su altında otonom ekosistem izlemesi
Araştırmacılar ilk uygulamayı deniz altında gerçekleştirdi. Geleneksel yöntemlerde deniz biyoçeşitliliği dalgıçlar tarafından kaydediliyor ve veriler sonradan analiz ediliyordu. Mikro veri merkezi prototipi ise bu süreci otomatikleştiriyor.
Kamera ve işleme gücü sayesinde deniz altındaki görüntüler anlık olarak analiz edilebiliyor. Bu sayede biyoçeşitlilik izlemesi daha sürekli, sistematik ve insana bağımlı olmayan bir hale geliyor. Sistem, aynı zamanda deniz kirliliği, sıcaklık değişimleri ya da ışık yoğunluğu gibi parametreleri de izleyebilecek şekilde geliştirilebiliyor.
Toplu taşımada anlık veriyle planlama iyileştirilebilir
Mikro veri merkezlerinin potansiyeli sadece denizle sınırlı değil. Aynı sistem, otobüs durakları gibi noktalarda yolcu sayımı yapmak için de kullanılabiliyor. Anlık veri akışı sayesinde yoğunluk zamanları, süreler ve hat planlamaları daha verimli hale getirilebilir.
Bu tür yerel veri işleme birimleri, bulut sistemlerine bağımlılığı azaltırken enerji tüketimini de düşürebiliyor. Aynı zamanda, çöpe gitmesi muhtemel cihazları faydalı kullanıma kazandırıyor.
Uzmanlara göre dönüşüm, yeni teknolojiyle değil yeni bakışla başlar
Tartu Üniversitesi’nden Doç. Dr. Huber Flores konuyu şu sözlerle özetliyor: “Yenilik çoğu zaman yeni bir teknolojiyle değil, eskisinin farklı bir kullanımıyla başlar” Araştırma ekibinden Doç. Dr. Ulrich Norbisrath ise bu uygulamayı şu sözlerle tanımlıyor: “Sürdürülebilirlik sadece geleceği korumak değil, bugünü yeniden düşünmekle ilgilidir”
Araştırma her ne kadar küresel e-atık krizine tek başına çözüm sunmasa da, dijital dönüşümde döngüselliği destekleyen pratik bir adım olarak dikkat çekiyor. Ayrıca, Avrupa Birliği’nin dijital altyapıda sürdürülebilirlik hedefleriyle de uyumlu.
Sonuç olarak, eski telefonlar sadece birer nostaljik cihaz olmaktan çıkıp, çevresel veri işleme, biyoçeşitlilik gözetimi ve toplu taşıma planlaması gibi alanlarda anlamlı roller üstlenebilir. Çekmecelerde unutulan cihazlar, dünün artığı olmaktan çıkıp yarının yeşil çözümlerine dönüşebilir.
İlgili makaleler
- 14 ekim uluslararası e-Atık günü: sıfır atık, geri dönüşüm
- Türkiye’de güneş paneli atıkları 2030‑2035 geri dönüşüm hedefleri
- İngiltere’nin yeni atık politikası ve Türkiye’nin gelecek stratejisi
View this post on Instagram
© 2025 Yeşil Haber