Rüzgar enerjisinden elektrik üretimi dünya genelinde temiz enerji dönüşümü, iklim değişikliğiyle mücadele ve karbon emisyonlarını azaltma gibi hedefler dolayısıyla hızlı bir artış gösterirken, Türkiye’de de son yıllarda büyük ilerleme sağlandı. Borsa İstanbul’da enerjisinin önemli bölümünü rüzgar enerjisinden üreten 9 şirketin yeşil hissesi işlem görüyor.
Küresel Rüzgar Enerjisi Konseyi (GWEC) tarafından yayımlanan “Küresel Rüzgar Enerjisi 2023” sektör raporuna göre, küresel rüzgar enerjisi kurulu gücü 2022 yılında ilave edilen 78 GW ile toplam 906 GW’ye ulaştı. Biz de Borsa İstanbul’da yer alan rüzgar enerjisi şirketlerine genel bir bakış sunmak istedik.
GWEC 2023 yılında 100 GW yeni kapasitenin eklenmesiyle küresel kurulu gücün 1 TW seviyesine ulaşacağını öngörüyor. Önümüzdeki 5 yılda 680 GW yeni kapasite öngörülen GWEC raporunda, 2027’ye kadar yılda 136 GW’lik bir ilave kapasite ekleneceği tahmin ediliyor. 2030 yılı için öngörülerini yüzde 13 yukarı revize eden GWEC, 2022-2030 arasındaki yeni kapasite tahminini 1.221 GW’ye yükseltti.
Türkiye’de rüzgar enerjisi kurulu gücü 12 bin MW’ye ulaştı
Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB) verilerine göre, Türkiye, son 15 yılda yapılan yatırımlar neticesinde rüzgar enerjisinde yaklaşık 12 bin MW kurulu güce ulaşırken, yıllık toplam elektrik üretiminin yüzde 11’ini rüzgardan karşılayan bir konuma geldi. Ayrıca, kapasite tahsisi yapılarak geliştirme ve inşa sürecinde olan yaklaşık 8.500 MW ve aynı zamanda son dönemde değerlendirme ve ön lisans aşamasına ulaşan 20 bin MW depolamalı rüzgar projesi bulunuyor.
Rüzgar enerjisinin ekonomiye sağladığı katkılar sadece elektrik üretimiyle sınır kalmayıp, rüzgar türbini ve ekipman üretimi de dahil edildiğinde rüzgar sektörü 25 bin kişiyi aşan istihdam ve %80’ini ihraç edecek şekilde 1,5 milyar Euro’nun üzerinde bir sanayi üretimine ulaştı.
Sıfır yakıt maliyeti ile rüzgar enerjisinden elektrik üretimi, elektrik fiyatlarının düşmesine büyük katkı sağlarken, rüzgar santralleri, yerine geçtiği termik santraller sayesinde ulusal karbon emisyonunu azaltıyor. Aynı zamanda ülkemizin enerji ithalatını ve dışarıya bağımlılığının azaltılmasına da katkı sağlıyor.
Yeşil Haber ekibi sizler için Borsa İstanbul’da işlem gören portföylerinin önemli bir bölümü rüzgar enerjisi santrallerinden (RES) oluşan şirketleri analiz etti ve alfabetik olarak aşağıda yer alan listeyi hazırladı. Borsa İstanbul rüzgar enerjisi şirketlerini mercek altına aldık.
Borsa İstanbul Rüzgar Enerjisi Şirketleri
Akenerji (AKENR)
Akkök Holding ve Çek enerji şirketi ČEZ ortaklığı olan Akenerji’nin toplamda 320 MW olan yenilenebilir enerji portföyü içinde 1 adet rüzgar enerjisi santrali bulunuyor. Balıkesir’de bulunan 28,2 MW kapasiteli Ayyıldız RES’in yıllık ortalama elektrik üretimi 85 GWh (gigavatsaat) civarında.
Akfen Yenilenebilir Enerji (AKFYE)
Akfen Holding tarafından 2007 yılında kurulan yüzde 100 yenilenebilir eneji üretim şirketi olan Akfen Yenilenebilir Enerji’nin toplam 700 MW kurulu gücünün yaklaşık yarısını 348, 9 MW’sini 6 adet rüzgar enerjisi santrali oluşturuyor. Rüzgar santrallerinin 2022 yılı elektrik üretimi 1.105 GWh seviyesinde gerçekleşti.
Akfen Yenilenebilir Enerji’nin rüzgar enerji santralleri;
Osmaniye’de bulunan 50 MW kapasiteli Sarıtepe RES’in ürettiği elektrik YEKDEM kapsamında satılıyor. Santral 31.12.2026 tarihine kadar YEKDEM’den yararlanmaya devam edecek.
Osmaniye’de bulunan 23,3 MW kurulu güce sahip Demirciler RES’in ürettiği elektrik YEKDEM kapsamında satılıyor. Santral 31.12.2026 tarihine kadar YEKDEM’den yararlanmaya devam edecek.
Çanakkale’de bulunan 26 MW kapasiteli Kocalar RES’in ürettiği elektrik YEKDEM kapsamında satılıyor. Santral 31.12.2029 tarihine kadar YEKDEM’den yararlanmaya devam edecek.
Çanakkale’de bulunan 99 MW kurulu gücündeki Üçpınar RES’in ürettiği elektrik YEKDEM kapsamında satılıyor. Santral 31.12.2029 tarihine kadar YEKDEM’den yararlanmaya devam edecek.
Çanakkale’de bulunan 51 MW kapasiteli Hasanoba RES’in ürettiği elektrik YEKDEM kapsamında satılıyor. Santral 31.12.2029 tarihine kadar YEKDEM’den yararlanmaya devam edecek.
Denizli’de bulunan 66 MW kurulu gücündeki Denizli RES’in ürettiği elektrik YEKDEM kapsamında satılıyor. Santral 31.12.2029 tarihine kadar YEKDEM’den yararlanmaya devam edecek.
Ayrıca RES projelerinin 92,4 MW gücünde devam eden kapasite artışı başvurusu bulunuyor. Bu Santraller Üçpınar RES, Kocalar RES, Hasanoba RES, Sarıtepe RES ve Denizli RES. Her bir RES için başvurulan kurulu güç sırasıyla 9,6 MWe, 25 MWe, 25 MWe, 7,8 MWe, 25 MWe.
6 farklı RES bünyesinde GES inşa edilerek toplam 90,26 MWe gücünde hibrit yatırımı yapılıyor.
Aydem Yenilenebilir Enerji (AYDEM)
Aydem Enerji’nin, yüzde 100 yenilenebilir enerji alanında faaliyet gösteren şirketi Aydem Yenilenebilir Enerji’nin toplam 1,156 MW olan kurulu gücünün 214,5 MW bölümü 3 adet rüzgar enerjsi santralinden oluşuyor. Üç santralin yıllık ortalama elektrik üretimi 540 GWh civarında.
Yalova’da bulunan 54 MW kapasiteli Armutlu RES 36 adet türbinden oluşuyor ve yılda ortalama 155 GWh elektrik üretimi yapıyor.
Uşak’ta bulunan 115,5 MW kapasiteli Banaz RES 50 adet türbinden oluşuyor ve yılda 210 GWh elektrik üretiyor.
Aydın’da faaliyet gösteren 45 MW kapasiteli Söke RES 15 adet türbinden oluşuyor ve yılda 175 GWh elektrik üretiyor.
Ayen Enerji (AYEN)
Aydıner İnşaat bünyesindeki Ayen Enerji’nin toplam 450 MW olan yenilenebilir enerji
kurulu gücünün 130 MW’si 5 adet rüzgar enerjisi santralinden oluşuyor.
Aydın’da bulunan 31,5 MW gücündeki Akbük RES 15 adet rüzgar türbininden oluşuyor. İzmir’de bulunan Mordoğan RES 31,5 MW, İzmir’de bulunan Korkmaz RES 24 MW, Aydın’da bulunan Akbük II RES 20 MW ve Balıkesir’de bulunan Çaypinar RES 24 MW kurulu güce sahip.
Enerjisa (ENJSA)
Sabancı Holding ve Alman E.ON şirketinin ortaklığı olan Enerjisa bünyesindeki Enerjisa Üretim Türkiye’nin öncü ve lider özel sektör üreticisi. Yaklaşık 3 bin 727 MW kurulu gücünün yaklaşık yüzde 8’ini rüzgar ve güneş santralleri oluşturuyor.
Enerjisa Üretim’in Akhisar, Balıkesir, Çanakkale, Dağpazarı ve Erciyes’te işletmede olan 332 MW kurulu gücünde toplam 5 adet rüzgar santralinde elektrik üretiliyor.
Manisa’da bulunan 55 MW kurulu güce sahip Akhisar RES, 22 adet türbinle yılda 130 gigavatsaat elektrik üretiyor.
Balıkesir RES, 143 MW kurulu güce sahip 52 adet türbinle yılda 549,2 GWh elektrik üretiyor.
Çanakkale RES 29,9 MW kurulu güce sahip 13 adet türbinle yılda 91,6 GWh elektrik üretiyor.
Mersin’de bulunan 39 MW kapasiteli Dağpazarı RES 13 adet türbinle yılda 120 GWh elektrik üretimi yapıyor.
Kayseri’de bulunan 65 MW kapasiteli Erciyes RES 12 adet türbinle yılda 221 GWh elektrik üretiyor. Bu santralin rüzgar ve solar hibrit yatırımlarıyla 100 MW kapasiteye çıkartılması planlanıyor.
Esenboğa Elektrik (ESEN)
Naturel Holding iştiraki olan Esenboğa Elektrik, toplam 307,6 MW olan kurulu gücünün yaklaşık 73 MW’si 5 adet rüzgar enerjisi santralinden oluşuyor.
Esenboğa Elektrik bünyesindeki rüzgar enerjisi santralleri; Urla RES (15 MW) , Yaylaköy RES (15 MW), Germiyan RES (12 MW), Alaçatı RES (16 MW) ve Mordoğan RES (15 MW).
Galata Wind (GWIND)
2012 yılından beri Doğan Holding iştiraki olarak faaliyetlerine devam eden Galata Wind, rüzgar enerjisinde 3 adet santralle toplam 269 MW kurulu güce sahip.
Balıkesir’de bulunan 105 MW kapasiteli Şah RES, 35 adet türbinle yılda 330 milyon kWh elektrik üretiyor. Mersin’de bulunan 82,7 MW kurulu gücündeki Mersin RES 20 adet türbinle yılda ortalama 215 milyon kWh elektrik üretiyor. Bursa’da bulunan 67,2 MW kapasiteli 14 adet türbinle yılda 190 milyon kWh elektrik üretiyor.
Tatlıpınar Enerji (TATEN)
Ağaoğlu Şirketler Grubu’na bağlı Tatlıpınar Enerji, Balıkesir sınırları içerisinde yer alan bir adet rüzgar enerjisi santraliyle faaliyet gösteriyor. Tatlıpınar RES, Kasım 2019’da 5 türbin ile (19,5 MW) faal olarak işletmeye açıldı. 2021 yılında yapılan kapasite artışıyla birlikte 115 MW kurulu güce sahip toplamda 25 türbinle üretime devam ediyor. Tatlıpınar RES yılda 392 milyon kWh elektrik üretiyor. 2023 yılında yapılacak olan 79 MW Güneş Enerji Santrali yatırımı ve 33,6 MW Rüzgar Enerji Santrali kapasite artışı ile Tatlıpınar RES toplamda 228,1 MW kurulu güce ve 607 milyon kWh yıllık üretim kapasitesine ulaşacak.
YEKDEM kapsamında 2030 yılına kadar alım garantisi bulunan Tatlıpınar RES’de üretilen elektrik yerli aksam dolayısıyla TEİAŞ tarafından kWh başına 4,47 kuruş katkı payından faydalanıyor.
Buna göre, 1 Ocak 2021 ile 31 Aralık 2025 tarihleri arasında 10 yıllık YEKDEM süresinin ilk 5 yılı için yerli aksam katkısı dahil alım fiyatı kWh başına 9,4 dolar/cent. 1 Ocak 2026 ila 31 Aralık 2030 tarihleri arasında 10 yıllık YEKDEM süresinin ikinci 5 yılı için 7,3 dolar/cent.
Ağaoğlu Şirketler Grubu CEO’su Burak Kutluğ, dünyada özellikle yenilenebilir alanında teknolojinin sürekli geliştiğini, bu gelişmeleri yakından izlediklerini belirterek, “Odağımızda kısa vadede yurt dışı yenilenebilir enerji projeleri geliştirmenin yanı sıra orta vadede enerji depolama ve gelecekte hidrojen olacak.” dedi.
Zorlu Enerji (ZOREN)
Zorlu Holding iştiraki Zorlu Enerji bünyesinde yer alan Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş’nin 643 MW’si yurt içinde olmak üzere toplam 990 MW kurulu gücü bulunuyor.
Zorlu Enerji’nin portföyünde Türkiye’nin en büyük rüzgar santrallerinden olan 135 MW’lık Gökçedağ Rüzgar Santrali’nin yanı sıra Osmaniye’de bulunan 80,3 MW kapasiteli Demirciler RES bulunuyor.
Yurt dışında ise Pakistan’da 56,4 MW rüzgar enerjisi santrali faaliyet gösteriyor.
Rüzgar enerjisinde alım garantisi kWh başına 106 kuruş
Öte yandan Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) kapsamında 1 Temmuz 2021’den 2030 yılının sonuna kadar devreye girecek karasal rüzgar enerjisi projeleri için alım fiyatı 106 TL Kuruş/kWh, deniz üstü projeler için ise 144 TL Kuruş/kWh olarak uygulanıyor.
Ayrıca taban fiyat karasal yatırımlar için 4,95 ABD Doları-sent/kWh, deniz üstü için ise 6,75 ABD Doları-sent/kWh olarak belirlenmiş durumda.
