TEİAŞ, elektrik depolama tesislerinin şebeke bağlantı ve uyumluluk kriterlerinde değişiklik öngören taslağı kamuoyu görüşüne açtı. Bu süreç, yenilenebilir enerji odaklı ve esnek bir elektrik sistemi için kritik teknik çerçevenin nasıl şekilleneceğini belirleyecek.
Resmi duyurunun içeriği ve takvim
TEİAŞ, 17 Aralık 2024 tarihli ve 32755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrik Şebeke Yönetmeliği Geçici 1. madde uyarınca elektrik depolama üniteleri veya tesislerinin izlenmesi, kontrolü, yan hizmetlerde kullanımı ve şebekeye bağlantısına ilişkin teknik kriterleri hazırlamakla görevlendirildiğini hatırlatıyor.
Bu hükme dayanarak, 30 Aralık 2024 tarihinde yayımlanan Elektrik Depolama Tesislerinin Şebeke Bağlantı ve Uyumluluk Kriterleri’nde değişiklikler içeren bir taslak hazırlandığı ve bu taslağın 2 Ocak 2026 mesai bitimine kadar kamuoyunun görüş ve değerlendirmelerine açık tutulacağı duyuruluyor.
İlgililerin taslak hakkındaki görüşleri ile varsa ilave öneri ve tekliflerini, TEİAŞ tarafından paylaşılan görüş bildirim formunu doldurarak “Word” dosyası şeklinde [email protected] adresine e-posta yoluyla veya yazılı olarak Kuruma iletmesi isteniyor.
Teknik taslakta öne çıkan noktalar ve yeşil ekonomi bağlamı
Değişikliğe esas taslakta ulusal şebeke altyapısında artan inverter tabanlı yenilenebilir üretim santrallerine uyum sağlamak için “grid forming*” yani şebeke oluşturan inverter teknolojisinin gerekliliği vurgulanıyor; bu yaklaşım, özellikle ada modunda çalışma, düşük kısa devre gücü gibi durumlarda frekans ve gerilim kararlılığını desteklemeyi ve enerji kalitesini güvenceye almayı hedefliyor.
Taslak, iletim ve dağıtım şebekesine bağlı elektrik depolama tesisleri ve depolama ünitelerinin, şebekenin tamamının veya bir kısmının oturması halinde harici bir enerji kaynağı olmadan kendi barasını enerjilendirebilmesini, ani faz açısı değişimlerine ve frekans değişim hızına (RoCoF) aktif güç tepkisi verebilmesini ve bu sırada salınım sönümleme yeteneğine sahip olmasını şart koşuyor.
Bu teknik gereklilikler, yüksek paylı güneş ve rüzgar entegrasyonuna sahip, esnek ve dayanıklı bir elektrik sistemi için depolama tesislerini sadece pasif yük ya da basit dengeleme unsuru olmaktan çıkarıp, şebeke kararlılığında aktif birer oyuncu haline getirerek yeşil ekonominin altyapısını güçlendiriyor.
Modelleme yükümlülükleri ve yatırım perspektifi
Taslakta, iletim sistemine bağlı ve depolama ünitesi kurulu gücü 10 MW ve üzeri olan elektrik depolama tesisleri için TEİAŞ’a detaylı teknik bilgi, belge ve şebeke analiz modellerinin sunulması zorunluluğu getiriliyor; bu kapsamda statik modeller, dinamik RMS modeller ve doğrulanmış detaylı modellerin Digsilent PowerFactory ve PSS-E gibi programlarda hazırlanması bekleniyor.
Yatırımcıların, santral kabulünden önce tesisin tamamını kapsayan bu modelleri, santral master kontrol fonksiyonları, şebeke bağlantısı ve tek hat şeması ile birlikte, farklı arıza, gerilim ve frekans senaryolarını içerecek şekilde TEİAŞ’a sunarak uyumluluk kriterlerini sağladığını göstermesi gerekiyor.
Bu çerçeve, depolama yatırımlarının daha öngörülebilir ve şeffaf teknik kurallara bağlanmasını sağlayarak finansman, proje geliştirme ve tedarik zinciri tarafında belirsizliği azaltma potansiyeli taşırken, aynı zamanda teknolojik çıtayı yükselterek nitelikli yeşil altyapı yatırımlarını teşvik ediyor.
Kamuoyu görüşünün anlamı ve olası yönlendirici noktalar
TEİAŞ’ın taslağı kamuoyunun görüşüne açması, yatırımcılar, teknoloji sağlayıcılar, mühendislik şirketleri, akademi ve iklim odaklı sivil toplum için şebeke kodlarının gelecekteki şeklini doğrudan etkileme imkanı sunuyor; bu nedenle süreç, sadece teknik bir uyum süreci değil, aynı zamanda yeşil dönüşümün kurallarının birlikte yazıldığı bir politika penceresi olarak görülebilir.
Görüşler, özellikle küçük ve orta ölçekli depolama projelerinin yükümlülükleri, modelleme maliyetleri ve takvimler, “grid forming*” gerekliliklerinin kademeli uygulanması, dağıtım seviyesindeki depolama yatırımlarının teşvik edilmesi ve ikincil piyasalara katılım gibi başlıklarda somut iyileştirme önerileri içerebilir.
Böylece taslak, hem şebeke güvenliğini merkeze alan hem de yenilenebilir enerji yatırımlarını aşırı idari ve teknik yüklerle frenlemeyen dengeli bir yapı kazanabilir; bu denge, Türkiye’nin uzun vadeli iklim hedefleri ve yeşil sanayi stratejisi açısından kritik önemde.
Gelişmeleri takip edeceğiz
İlerleyen dönemde taslağın nihai hale gelip gelmediği, “grid forming” teknolojisi için ilan edilecek detaylı teknik ve tasarım koşulları, 10 MW altı küçük depolama projelerine olası yansımaları ve dağıtım seviyesinde ilave ikincil düzenlemeleri izleyeceğiz.
Bu düzenleme sürecinin, Türkiye’nin elektrik sistemi içinde depolamanın rolünü netleştirerek, yenilenebilir yatırımların sistem entegrasyonu riskini azaltması ve yeşil ekonomi odaklı altyapı planlamasında yeni bir referans noktası oluşturması Yeşil Haber olarak bekleniyor.
“Gridforming inverter” nedir
TEİAŞ taslağında “grid forming şebeke oluşturan inverter teknolojisi” ifadesi, klasik olarak şebekenin gerilim ve frekansını takip eden (grid following) inverterlerden farklı olarak, doğrudan şebeke gerilimini ve frekansını referans alan, gerektiğinde adeta bir senkron jeneratör gibi davranarak şebekeyi “oluşturabilen” inverter teknolojisini tanımlıyor.
Bu tür şebeke oluşturan inverterler; şebekenin tamamının veya bir kısmının enerjisiz kaldığı ada modu durumlarında dahi harici bir enerji kaynağına ihtiyaç duymadan barayı enerjilendirebilme, ani faz açısı değişimlerine ve frekans değişim hızına (RoCoF) aktif güç tepkisi verebilme ve oluşan salınımları sönümleyebilme gibi özellikleriyle, yüksek oranlı yenilenebilir ve depolama içeren sistemlerde frekans ve gerilim kararlılığının sağlanmasında kritik rol oynuyor.
Resmi belgeler ve başvuru bilgileri
TEİAŞ duyuru sayfası (taslak ve ekler): Elektrik Depolama Tesislerinin Şebeke Bağlantı ve Uyumluluk Kriterlerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Taslağın Görüşe Açılması Hakkında
Değişikliğe Esas Taslak (Word dokümanı)
Görüş bildirme formu (Word dokümanı)
Görüş gönderim adresi (e-posta): [email protected]
Görüş iletimi için son tarih: 2 Ocak 2026 mesai bitimi.
İlgili haberler
- Elektrik depolama tesisleri için yeni kabul düzenlemesi
- Türkiye elektrik şebekesi akış krizi ve dijital ikiz
- TEİAŞ Dünya Bankası 750 Milyon Dolar kredi akıllı şebeke yatırımı
- TESAB 2025 Türkiye Enerji Depolama Raporu yayımlandı
- Batarya depolama maliyetleri 65 dolar MWh seviyesine indi
