Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 17 Ekim 2025’te “2025–2035 Ulusal Atık Yönetimi Stratejisi ve Planı”nı duyurdu. Plan, atığın oluşumunu azaltma, yeniden kullanım ve geri kazanımı esas alarak Türkiye’nin atıkla ilişkisini kaynak yönetimi ekseninde yeniden kurmayı hedefliyor.
Hızlı bakış
- ÇŞİKB, 17 Ekim 2025’te 2025–2035 Ulusal Atık Yönetimi Stratejisi ve Planı’nı duyurdu.
- Plan, atığı kaynağında önleme, yeniden kullanım ve geri kazanım adımlarını tek sistemde bütünleştiriyor.
- 2028’e kadar düzensiz döküm sahalarına atık kabulü sonlandırılacak.
- 2031’den itibaren ambalaj atıklarında en az %70 kaynağında ayrı toplama hedefleniyor.
- 2035’te belediye atıklarında en az %60 geri kazanım ve bölgesel tesis kapasitesi öngörülüyor.
- Yönetişim, denetim ve yerel kapasite artışı planın uygulama omurgasını oluşturuyor.
Sıfır atık ilkesinden ulusal çerçeveye: Politika mimarisi ve kapsam
Bakanlık açıklamalarına göre strateji; kaynakların verimli kullanımı, atık oluşumunun önlenmesi, yeniden kullanım, geri kazanım ve ancak geri kazanılamayan kısım için çevreyle uyumlu bertaraf basamaklarını tek bir sistem halinde ele alıyor. Çerçevenin merkezinde “sıfır atık” anlayışı bulunuyor ve bu anlayış, atığın bir sorun değil yeniden değerlendirilebilir bir kaynak olarak görülmesini esas alıyor. Resmi dayanak: csb.gov.tr üzerindeki bakanlık duyuruları ve cygm.csb.gov.tr üzerinde yayımlanan bilgilendirme notları.
Zaman çizelgesi ve metrikler: 2028, 2031 ve 2035 hedefleri
Resmi bilgilere göre 2028’e kadar düzensiz döküm sahalarına atık kabulü sonlandırılacak. 2031’den itibaren ambalaj atıklarının en az %70 oranında kaynağında ayrı toplanması hedefleniyor. 2035’e gelindiğinde belediye atıklarında en az %60 geri kazanım düzeyine ulaşılması planlanıyor. Bu hedefler, planın ölçülebilir ve doğrulanabilir biçimde izlenmesine imkan veriyor.
Bölgesel analiz ve tesisleşme: 2035’e kadar kapasite modellemesi
Plan, coğrafi koşullar, demografik yapı ve atık karakteristiğini dikkate alan bölgesel bir yaklaşım öngörüyor. Açıklamalara göre tesis türleri, kapasiteler ve lojistik akışlar 2035 ufkuna kadar modellenmiş durumda. Amaç, tek tip çözümler yerine yerelin ihtiyaçlarına göre ölçeklenen, teknolojik olarak uygun ve ekonomik açıdan sürdürülebilir bir altyapı kurmak.
Yönetişim ve uygulama kurgusu: Mevzuat, denetim, yerel kapasite
Strateji, ulusal ölçekte standart belirleme ve eşgüdüm ile yerel ölçekte uygulama kapasitesinin güçlendirilmesini birlikte ele alıyor. Bakanlık açıklamalarında, denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi, kurumsal kapasite artışı ve sahada uygulamayı kolaylaştıracak araçların devreye alınması vurgulanıyor. Bu yaklaşım, politika ile uygulama arasındaki boşluğu kapatmayı ve sahaya hızlı geri besleme alınmasını hedefliyor.
Ekonomi ve istihdam cephesine kısa bakış: Yatırım ihtiyacı ve değer zinciri
Resmi metin ve açıklamalarda yatırım gereksinimlerinin modellendiği, atık değer zincirinde ekonomik katkı ve istihdamın artacağı ifade ediliyor. Kaynağında ayrıştırma ve geri kazanımın güçlenmesi; toplama, ayırma, geri dönüşüm ve enerji geri kazanımı gibi halkalarda yeni iş alanları yaratabilir. Bu fazda, yerel yönetimlerin operasyonel kapasitesi ve sürdürülebilir finansman modelleri kritik belirleyiciler olarak öne çıkıyor.
İzleme için temel göstergeler: Performansın doğrulanması
2028’e kadar düzensiz döküm sahalarına atık kabulünün bitirilmesi, 2031 itibarıyla ambalaj atıklarında en az %70 kaynağında ayrı toplama, 2035’te belediye atıklarında en az %60 geri kazanım ve bölgesel tesisleşme planına uygun kapasite artışı, dönemin ana takip metriklerini oluşturuyor. Bu göstergelerin yıllık raporlarla kamuoyuna açıklanması, politikanın şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleriyle uyumunu güçlendirecektir.
Resmi kaynaklar
csb.gov.tr:
“2025–2035 Ulusal Atık Yönetimi Stratejisi ve Planı”na ilişkin bakanlık faaliyet duyurusu, cygm.csb.gov.tr:
“Ulusal Atık Yönetimi Stratejisi ve Planı ile 2035’e kadar atık yönetiminde yeni dönem” başlıklı bilgilendirme.
İlgili Haberler
- Uluslararası Sıfır Atık Forumu 2025 İstanbul’da başlıyor
- AB’den Türkiye yerel yönetimlerine 6,3 milyon Euro ile Sıfır Atık desteği başladı
- Emine Erdoğan’dan New York’ta Sıfır Atık projesini küresel işbirliğiyle güçleniyor
- Uluslararası Sıfır Atık Günü 2025: Moda ve tekstilde sıfır atık
- Türkiye depozito yönetim sistemi yeni bir döneme giriyor
Görüşünüz bizim için değerli
Bu stratejide en kritik adım sizce hangisi: 2031’de %70 kaynağında ayrıştırma mı, 2035’te %60 geri kazanım mı, yoksa düzensiz dökümün 2028’de bitirilmesi mi? Yorumlarda görüşünüzü paylaşın.
© 2025 Yeşil Haber