University of Southern California’dan kök hücre odaklı bulgular ve NAD+ ile kesişimler

Hızlı bakış

• USC ekibi, 72 saatlik açlıkta kök hücre aktivasyonu ile bağışıklık sisteminin yenilenebileceğine dair bulgular raporladı.
• IGF-1 ve PKA sinyallerindeki baskılanma, açlık sonrası dönemde yeni bağışıklık hücrelerinin üretimini destekleyebilir.
• Hayvan modellerinde güçlü, insan çalışmalarında ise sınırlı ama umut verici kanıtlar bulunuyor.
• NAD+ biyolojisi ile açlık döngülerinin otofaji ve mitokondri ekseninde ortak bir mekanizması olduğu değerlendiriliyor.
• 72 saatlik açlık herkes için uygun değildir, kişisel sağlık durumuna göre hekim onayı gerektirir.

University of Southern California (USC) bünyesinde Profesör Valter Longo liderliğinde yaklaşık on yılı aşkın süredir yürütülen araştırmalar, uzun süreli açlık döngülerinin kök hücreleri aktive ederek bağışıklık sisteminin kendini yenilemesini tetikleyebileceğini ortaya koyuyor. Bulgular, IGF-1/PKA sinyal baskılanması ve açlık sonrası yeniden beslenme döneminde yeni bağışıklık hücrelerinin artışı gibi mekanizmalarla açıklanıyor.

USC Leonard Davis School of Gerontology ve USC Stem Cell Initiative araştırmacılarından oluşan ekip, fare modelleri ve küçük ölçekli insan çalışmalarında 72 saatlik açlık döngülerini inceleyerek bağışıklık sisteminin nasıl “sıfırlandığını” analiz etti. Çalışma ilk kez 2014 yılında Cell Stem Cell dergisinde yayımlandı, ardından 2024’te Nature Communications’ta yayımlanan devam araştırmasıyla genişletildi. Araştırmalar, USC Longevity Institute direktörü Valter Longo’nun öncülüğünde, hematopoietik kök hücre aktivasyonu ve bağışıklık sistemi yenilenmesi üzerine yürütüldü.

Bu bulgular, açlık döngülerinin yalnızca enerji dengesiyle değil, hücresel yenilenme kapasitesiyle de yakından ilişkili olduğunu göstererek uzun yaşam ve sağlıklı yaşlanma araştırmalarına yeni bir boyut kazandırıyor.

Kök hücre aktivasyonu ve bağışıklık yenilenmesi: Uzun açlık döngülerinin mantığı

USC’de yapılan deneysel ve klinik öncül çalışmalar, 72 saate varan açlık döngülerinin vücudu düşük enerji ve düşük büyüme sinyali ortamına çekerek eski ve hasarlı bağışıklık hücrelerinin elimine edilmesini, ardından yeniden beslenme döneminde hematopoietik kök hücrelerin aktive olup yeni beyaz kan hücreleri üretmesini tetikleyebileceğini bildiriyor. Hayvan modellerinde gösterilen bu süreç, insanlarda küçük ölçekli pilotlarda biyobelirteçler düzeyinde destekleyici sinyaller vermiş durumda. Bu nedenle “bağışıklık sistemi yenilenmesi” kavramı bir vaat olarak tartışılsa da, bugün için klinik standart haline gelmiş bir tedavi protokolünden ziyade araştırma hattı olarak görülmeli.

IGF-1/PKA ekseninde fren, yeniden beslenmede hızlanma: Biyolojik pencerenin önemi

Uzun süreli açlık sırasında glikoz ve yağ rezervlerinin azalması, büyüme ve çoğalma ile ilişkili IGF-1 düzeylerinde düşüşe ve PKA yolak aktivitesinde baskılanmaya yol açabiliyor. Bu baskılanma, kök hücrelerin “onarıma geçiş” sinyalizasyonunu kolaylaştırırken, açlık sonrası kaliteli yeniden beslenme penceresi kök hücre kaynaklı yeni bağışıklık hücrelerinin üretimini destekliyor. Dolayısıyla esas biyolojik etki, açlık sürecinin kendisi kadar, açlık sonrasındaki birkaç gün içinde uygulanan stratejik ve dengeli beslenme ile de yakından ilişkili.

NAD+ ile ortak zemin: Mitokondri, enerji sinyali ve otofaji

NAD+ (nikotinamid adenin dinükleotid), mitokondriyal enerji üretimi, DNA onarımı ve sirtuin aktivitesi gibi yaşlanma biyolojisinin merkezindeki süreçlerde görev alır. Uzun açlık döngülerinin tetiklediği düşük enerji ortamı ile NAD+ ekseninin desteklediği hücresel enerji ve onarım ekseni, hücre içi kalite kontrol mekanizmalarında (otofaji, mitofaji) ve inflamasyonun dengelenmesinde ortak bir biyokimyasal arayüz oluşturur. Bu açıdan, NAD+ odaklı yaklaşımlar ile açlık döngülerinin “temizlik ve yeniden inşa” mantığı birbirini teorik olarak tamamlayabilir. Ancak bu bütünleşik yaklaşım mutlaka kişiye özel tasarlanmalı, hekim görüşü ve düzenli takip ile ilerlemeli.

Kanıta dayalı çerçeve: Umut verici ama temkinli yorum

USC ekibinin Cell Stem Cell’de yayımlanan çalışması, uzun açlıkla IGF-1/PKA ekseninin baskılanmasının kök hücre temelli bağışıklık yenilenmesine katkı verebileceğini gösteren önemli bir dönüm noktası. Bunu takip eden hat, açlığı taklit eden düşük kalorili ve belirli makro dağılımlı beslenme protokollerinin (fasting-mimicking diet) tekrarlayan döngülerle yaşlanma ve bağışıklık göstergeleri üzerinde olumlu etkiler üretebileceğini düşündürüyor. Yine de bugüne kadarki insan verileri sınırlı katılımcı sayıları ve sürelerle elde edilmiş olup, farklı yaş grupları, komorbiditeler ve tedavi alan hastalarda güvenlik-etkinlik profilinin genişletilmesi gerekmekte.

Uygulama ve güvenlik: Kimler dikkat etmeli, nasıl izlenmeli

72 saat civarındaki açlık protokolleri herkes için uygun değil. Diyabet, yeme bozukluğu, ileri yaş, hamilelik veya emzirme, kronik hastalıklar, bağışıklık yetmezliği, kemoterapi veya radyoterapi gören bireyler ile ciddi kardiyometabolik risk gruplarındaki kişiler hekim onayı olmadan bu tür protokolleri uygulamamalı. Elektrolit dengesi, hidrasyon, ilaç etkileşimleri ve açlık sonrası yeniden beslenme stratejisi kritik konulardır. Amaç yalnızca kilo kaybı değil, hücresel yenilenme ise süre, sıklık ve beslenme penceresi bilimsel rehberlik ile kurgulanmalı.

İç bağlantı: NAD+ yazımızla bilimsel köprü

Yeşil Sağlık kapsamındaki önceki çalışmamızda NAD+ eksenini hücresel enerji, mitokondri sağlığı ve yaşlanma ilişkisiyle ele almıştık. Bu yeni USC bulguları ile birlikte bakıldığında, iki yaklaşımın da ortak bir eksende-enerji sinyallemesi, onarım ve otofaji-kesiştiği görülüyor. Bu nedenle, okuyucuya şu çerçeveyi önermek yerinde olur. Bilimsel kanıtları büyütmek için daha geniş ve uzun süreli insan çalışmalarına ihtiyaç var. Bugünden yarına standart bir protokolden söz etmek için erken. Sncak doğru birey profillerinde, doğru denetimle ve ölçülü sıklıkta NAD+ ve açlık pencerelerinin akıllı kombinasyonları araştırmaya değerli görüyoruz.

İlgili içerik: Nad+, hücre enerjisi ve yaşlanmanın sürdürülebilirliği

Detaylı arka plan ve NAD+ biyolojisi için Yeşil Haber’de yayımlanan çalışmaya bakın: NAD+, hücre enerjisi, sürdürülebilirlik ve yaşlanma.

Söz sizde

Uzun açlık döngüleri veya orucu taklit eden diyet hakkında ne düşünüyorsunuz? Deneyiminizi ve sorularınızı yorumlarda paylaşın.

İlgili haberler

• NAD+, hücre enerjisi, sürdürülebilirlik ve yaşlanma
• Kaliforniya PFAS içeren tavaları yasaklıyor 2025 kararı
• İstanbul’un yeni kabusu: Asya kaplan sivrisineği ve iklim etkisi

Kaynaklar

Cheng CW, Adams GB, Perin L ve ark. Prolonged fasting reduces IGF-1/PKA to promote hematopoietic-stem-cell-based regeneration and reverse immunosuppression. Cell Stem Cell. 2014;14(6):810–823. PubMed: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24905167/

USC Leonard Davis School haber notu: Fasting triggers stem cell regeneration of damaged, old immune system. https://stemcell.keck.usc.edu/fasting-triggers-stem-cell-regeneration-of-damaged-old-immune-system/

USC Davis (Nature Communications, 2024): Cycles of a diet that mimics fasting reduce signs of immune system aging and biological age markers. https://gero.usc.edu/2024/02/20/fasting-mimicking-diet-biological-age/

Medical News Today özeti: Fasting for three days can regenerate entire immune system. https://www.medicalnewstoday.com/articles/277860

Bilimsel bilgilendirme uyarısı

Bu makale, University of Southern California (USC) araştırmalarına dayalı bilimsel bulguları haberleştirmek amacıyla hazırlandı. Burada yer alan bilgiler herhangi bir tıbbi tavsiye, teşhis ya da tedavi önerisi niteliği taşımaz. Uzun süreli açlık veya orucu taklit eden diyet gibi uygulamalar kişisel sağlık durumuna göre risk oluşturabilir. Herhangi bir biyolojik veya beslenme protokolünü denemeden önce mutlaka hekim onayı alınmalıdır. Yeşil Haber ve yazarları, bireysel uygulamalardan doğabilecek sonuçlardan sorumlu değildir.