Uluslararası danışmanlık şirketi Kearney ile Enerji Günlüğü tarafından hazırlanan ve Türkiye’nin en büyük elektrik üreticilerini sıralayan “MW100, Türkiye’nin En Büyük 100 Elektrik Üreticisi Araştırması” yayınlandı. Araştırma, enerji şirketlerinin 31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla sahip oldukları kurulu güçleri dikkate alınarak hazırlandı.
Araştırmada, 21 bin 254 megavatlık üretim kapasitesiyle Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) ilk sırada yer aldı. EÜAŞ’a bağlı santrallerin 21 bin 254 MW kurulu gücü bulunuyor. Bu rakam, Türkiye’nin 104 bin 136 MW toplam kurulu üretim kapasitesinin yüzde 20,4’üne denk geliyor. Özel sektör şirketleri arasında ise 3 bin 969 MW kurulu güçle en büyük şirket ENKA oldu. ENKA, bu rakamla Türkiye’nin toplam üretim kapasitesinin yüzde 3,8’ini oluşturdu. En büyük üçüncü elektrik üreticisi ise 3 bin 727 MW kurulu güçle Enerjisa olarak belirlendi. Alman E.ON ile Sabancı Holding ortaklığı Enerjisa, ilk 3 arasında en dengeli kaynak dağılımına sahip şirket olarak öne çıktı.
Kearney Türkiye Direktörü Onur Okutur, MW100 araştırmasını “yeşil dönüşüm yolunda adım adım” sözleriyle değerlendirdi. Okutur, elektrik üretiminde yerli kaynakların payının 2022’de ilk kez yüzde 50’yi aşarak yüzde 53 olarak kayıtlara geçtiğini belirterek şunları kaydetti: “Yeşil enerji dönüşümünde de önemli adımlarında atıldığı bu yılda, Türkiye Ulusal Enerji Planı yayınlandı. 2035 yılında kadar özellikle güneş enerjisi ve rüzgâr enerjisi kapasitelerinde büyük artış öngören planda, esneklik gereksiniminin karşılanabilmesi için batarya kapasitesi, elektrolizör kapasitesi ve talep tarafı katılımı kapasiteleri alanlarında da hedefler konuldu. Türkiye yeni koyduğu somut hedeflerle, “yeşil dönüşüm” yolunda pek çok ülkeye örnek olmayı sürdürüyor. Bu konuda Türkiye enerji ekosistemi oyuncuları da büyük sorumluluklar üstleniyor.”
Mehmet Kara: “Dönüşmeyen yok olur”
Enerji Günlüğü Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Kara da dünyanın gündemindeki ana trendlerden birinin dijital dönüşüm olduğunu ifade ederek, şunları kaydetti: “Türkiye de her alanda hedef belirlerken bu faktörü mutlaka dikkate almalı. Çünkü ‘dönüşmeyen yok olur’ demek yanlış olmaz. Türkiye’nin elektrik üretimi 2022’de geriledi. Peki büyüyen bir ekonomide elektrik üretimi düşer mi? Düşebilir elbette.
Elektrik üretimindeki kaynak dağılımınız ve kullandığınız teknolojideki değişim ya da dönüşüm, tüketirken enerjiden aldığınız faydanın artması, yani verimli tüketmeniz, toplam elektrik ihtiyacınızı azaltacaktır. Peki Türkiye’de var mı böyle bir durum? Olduğunu umuyoruz. Mesela sadece buzdolaplarına getirilen asgari verimlilik standartları bile ülke ölçeğinde ciddi enerji tasarrufu sağlar.”
TÜREB Başkanı İbrahim Erden: “Türkiye yılda 3000 MW’lık yeni RES kurabilir”
MW100 araştırmasını değerlendiren Türiye Rüzgar Enerjisi Birliği Başkanı (TÜREB) İbrahim Erden, Türkiye’nin 2022 yılını rüzgâr sektörü açısından ümit veren gelişmelerle tamamladığını ve 2023’ün ilk çeyreğinde rüzgâr kurulu gücünün 12 GW’ye yaklaşarak Avrupa’da 6’ıncı sıraya yükseldiğini söyldi. Erden şunları söyledi: “Son tahminler, Türkiye’nin hem karada hem de denizde toplam 150 bin MW’tan fazla rüzgâr enerjisi potansiyeline sahip olduğunu gösteriyor. Öyle ki belli dönemlerde tek başına rüzgâr enerjisinin ülkemiz elektrik üretiminin yüzde 25’ini karşıladığına şahit oluyoruz.
Ayrıca Türkiye yıllık elektriğinin ortalama yüzde 11’ini rüzgârdan üretiyor. Gelişmiş altyapı ve ayrıca yüzden fazla üretim tesisi ve 1,5 Milyar Euro’nun üzerinde ihracat geliri ile güçlü bir sektörümüz var. Rüzgâr enerjisinde teknoloji baş döndürücü bir hızla ilerliyor. Türkiye’de de yedi kule ve dört kanat fabrikası, iki jeneratör üretim tesisi ve çeşitli sayılarda diğer bileşen üreticileri mevcut. Türkiye rüzgâr enerjisi sektörü olarak yılda en az 3000 MW (3 GW) yeni kurulu güç gerçekleştirebilecek güçteyiz.”
HESİAD Başkanı Fahrettin Arman: “Kuraklık borçlu HES’leri zora sokacak”
Hidroelektrik Santralları Sanayi İşadamları Derneği (HESİAD) Başkanı Fahrettin Amir Arman ise Türkiye’nın 2022 yılında 2021 yılına göre yüzde 40 daha fazla yağış aldığını buna rağmen, uzun yıllar ortalamasına göre yüzde 29 daha az bir yağış gerçekleştiğini belirtti. Arman şunları söyledi: “Türkiye’nin 2022 sonu itibariyle 103.890 MW seviyesinde bulunan toplam elektrik kurulu gücünün 31.572 MW’lik kısmını HES’ler oluşturuyor. Bu miktar içinde nehir tipi santrallerin 8.296,3 MW’lık payı bulunuyor. Barajlı HES’ler ise 23.275,2 MW’lık paya sahip. Toplam HES kurulu gücünün 2030 yılında 35.000 MW’a çıkarılması hedefleniyor.
2023 yılında yaşanması muhtemel kuraklık nedeniyle HES’lerde üretilen enerji miktarının düşmeye devam etmesi bekleniyor. Bu düşüş, özellikle finansman borcu olan HES’leri büyük bir sıkıntıya sokacaktır.”
JESDER Başkanı Ufuk Şentürk: “Jeotermalci yatırım için uygun ortam bekliyor”
Jeotermal Elektrik Santral Yatırımcıları Derneği (JESDER) Başkanı Ufuk Şentürk, jeotermal elektrik santrallerine iç tüketimlerini karşılamak üzere lisanssız güneş santrali kurma imkânı tanınması halinde hem yeni JES yatırımlarının artacağını hem de mevcut santrallerin daha verimli hale geleceğini söyledi. Şentürk, “JESDER’in bunlar ve benzeri çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi halinde Türkiye hem JES kurulu gücünü 5.000 MW’a çıkarabilir hem de mevcut santraller daha verimli kılınabilir.
Üstelik hibrit/öz tüketimi karşılama imkanı ile diğer yenilenebilir kaynaklara dayalı yatırımlar daha hızlı artar. Türkiye aynı zamanda jeotermal ile ısıtılan konut sayısını bir milyona ulaştırabilir, seracılıkta ise çok daha fazlasını başarabilir” dedi.
Türkiye’nin elektrik üretiminde kurulu güç dağılımı
Kaynak Oran (%)
Hidroelektrik 30,4
Doğal gaz 24,4
Yerli kömür 11
İthal kömür 10
Rüzgar 11
Güneş 9,1
Jeotermal 1,6
Diğer 2,5
Elektrik üretiminde en büyük 10 şirket
Şirket Elektrik üretimi (TWh)
EÜAŞ 45,9
Eren Enerji 16,2
Enerjisa 15,5
İÇDAŞ 10,7
Çelikler Holding 9,3
Gama Enerji 9,3
Diler Holding 8,8
Aydem Enerji 8,2
Enka 7,5
Anadolu Birlik Holding 6,2
Hidroelektrikte en büyük 10 şirket
Şirket Kurulu kapasite (MWe)
EÜAŞ 13.903
Cengiz Enerji 1.684
Enerjisa 1.353
Limak Enerji 1.113
Özaltın Enerji 908
Aydem Enerji 852
Sanko Enerji 548
Doğuş Enerji 535
Kolin 512
Energo -Pro 470
Rüzgar enerjisinde en büyük 10 şirket
Şirket Kurulu kapasite (MWe)
Polat Enerji 698
Borusan ENBW 631
Güriş Holding 618
Fiba Yenilenebilir Enerji 529
Eksim Enerji 430
Demirer Holding 419
RT Enerji 378
Bilgin Enerji 370
Akfen 349
Enerjisa 332
Jeotermalde en büyük 10 şirket
Şirket Kurulu kapasite (MWe)
Zorlu Enerji 305
Güriş Holding 260
Kipaş Holding 236
Çelikler Holding 213
Greeneco Enerji 105
Türkerler Holding 78
Sanko Enerji 70
MB Holding 68
Soyak Enerji 60
Özmen Holding 42
